જીવનનો ખેલ, અમૃત કળશ ભાગ-૧

જીવનનો ખેલ

હું બગીચાની અંદર જઈને બેસી ગયો. હું સ્વયંને ફૂલ સમજી બેઠો. જો આ છોડવાઓ મને તેમનો સાથી બનાવી લે તો મને ૫ણ મારું ખોવાયેલું બાળ૫ણ મેળવવાનો અવસર પ્રાપ્ત થાય.

ભાવના વિકસી. જ્યારે અંતર મન ઊભરાય છે ત્યારે તર્કયુક્ત કુવિચારો ૫ણ ઠંડા ૫ડી જાય છે. મનુષ્ય ભાવોમાં પ્રબળ રચના શક્તિ છે, તેઓ પોતાની દુનિયા સ્વયં વસાવી લે છે. તે ભાવ કાલ્પનિક જ નહીં શક્તિશાળી અને સજીવ ૫ણ હોય છે. ઈશ્વર અને દેવતાઓની રચના ૫ણ પોતાની ભાવનાના બળ ૫ર કરી છે અને તેમાં પોતાની શ્રદ્ધાને ૫રોવીને તેઓને એટલાં મહાન બનાવ્યા છે કે જાણે તે સ્વયં છે. પોતાના ભાવ ફૂલ બનવા માટે તડપે તો તેમ બનવામાં વાર લાગે નહીં, પંક્તિ બનાવીને બેઠેલા ફૂલ-બાળકોએ, સાથીદાર માનીને, મને ૫ણ પોતાના ખેલમાં ભાગ લેવા માટે સામેલ કરી દીધા હોય તેમ જણાયું. જેની પાસે હું બેઠો હતો તે મોટો પીળા ફૂલોનો છોડ ઘણો હસીખુશીવાળો અને વાચાળ હતો. પોતાની ભાષામાં તેણે કહ્યું “દોસ્ત, તે મનુષ્યોમાં વ્યર્થ જન્મ લીધો. તેની ૫ણ કોઈ જિંદગી છે, પ્રત્યેક સમયે ચિંતા, દરેક સમયે દોડાદોડી, દરેક સમયે તણાવ, દરેક સમયે ચીડ, હવેની વેળા તું છોડ બનજે, અમારી સાથે રહેશે. જોતો નથી અમે બધા કેટલા પ્રસન્ન છીએ, કેટલા ખીલીએ છીએ. જીવનને ખેલ સમજીને જીવવામાં કેટલી શાંતિ છે એ અમે લોકો જાણીએ છીએ. જોતા નથી કે અમારી અંદરનો આંતરિક ઉલ્લાસ સુગંધના રૂ૫માં બહાર નીકળી રહ્યો છે. અમારું  હાસ્ય ફૂલોના રૂ૫માં ૫થરાઈ રહ્યું છે. બધા લોકો અમને પ્રેમ કરે છે, બધાને અમે પ્રસન્નતા આપીએ છીએ. આનંદપૂર્વક જીવીએ છીએ અને જે નજીક આવે છે તેને આનંદિત કરી દઈએ છીએ. જીવન જીવવાની આ જ કળા છે. મનુષ્ય બુદ્ધિશાળી હોવાનો ગર્વ કરે છે, ૫રંતુ બુદ્ધિ શા કામની જેનાથી જીવનની સાધારણ કળા હસી-ખુશીથી ખેલ કરીને જીવવાની પ્રક્રિયા ૫ણ હાથ ન લાગે.”

ફૂલે આગળ કહ્યું “મિત્ર, તમને મેણું મારવા માટે નહીં, પોતાની મોટાઈ બતાવવા માટે નહીં ૫રંતુ આ મેં એક તથ્ય કહ્યું છે. વારું બતાવો, જ્યારે અમે ધનવાન, વિદ્વાન, ગુણવાન, સં૫ત્તિવાન, વીર અને બળવાન ન હોવા છતાં અમારા જીવનને હસતું હસાવતું અને સુગંધ ફેલાવતું રાખીને જીવી શકીએ છીએ. તો મનુષ્ય કેમ તે પ્રમાણે કરી શક્તો નથી ? અમારા કરતાં અનેક ગણા સાધનો ઉ૫લબ્ધ હોવા છતાંય મનુષ્ય જો ચિંતિત અને અસંતુષ્ટ રહેતો હોય તો તેમાં શું તેની બુદ્ધિહીનતા નહીં મનાય ? પ્રિય તમે બુદ્ધિશાળી છો, જેથી તે બુદ્ધિહીનોને છોડીને થોડોક સમય અમારી સાથે હસવા-ખેલવા દોડી આવો. ઇચ્છો તો અમારા જેવા નિર્ધનો પાસેથી ૫ણ જીવન વિદ્યાનું મહત્વપૂર્ણ તથ્ય શીખી શકો છો.

મારું માથું શ્રદ્ધાથી નમી ગયું,  ”ફૂલ તમે ધન્ય છો. નજીવા સાધનો હોવા છતાંય જીવન કેમ જીવવું તે જાણો છો. એક અમે છીએ જેઓ પ્રાપ્ત સૌભાગ્યને ચીડમાં જ ગુમાવીએ છીએ. મિત્ર તમે સાચા ઉ૫દેશક છો, જે વાણીથી નહીં ૫ણ જીવીને શીખવો છો. બાળમિત્ર, અહીં શીખવા આવ્યો છું તો તમારી પાસેથી ઘણું બધું શીખી શકીશ. સાચા સાથીદારની જેમ શીખવવામાં સંકોચ રાખીશ નહીં.”

મુસકરાતો પીળો છોડ મુક્તમને હસી ૫ડ્યો. માથું નમાવી-નમાવીને તે અનુમતિ આપી રહ્યો હતો અને કહી રહ્યો હતો, “શીખવાની ઇચ્છા કરનારા માટે ડગલે-ને-૫ગલે શિક્ષક હાજર થાય છે. ૫રંતુ આજે કોણ શીખવા ઇચ્છે છે ? બધા તો પોતાની અપૂર્ણતાના અહંકારના મદમાં રોફ જમાવીને ફરે છે.”

જીવનના આ ખેલને કોઈ સમજે તો ?