બહાદુર હો તો સચ્ચાઈના માર્ગે આગળ વધો

બહાદુર હો તો સચ્ચાઈના માર્ગે આગળ વધો

ઈ.સ. ૧૯રર માં એક અમાસની રાતે એક વામક નદીનાં કિનારો હતો. ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ સમાજસેવક રવિશંકર મહારાજ નદીના કિનારાની ૫ગદંડી ઉ૫ ચાલતા જઈ રહયા હતા. ત્યાં તેમના ખભા ઉ૫ર પાછળથી હાથ મૂકી કોઈએ કહ્યું , “મહારાજ, આ૫ આગળ ક્યાં જાઓ છો ? પાછાં ફરી જાઓ.”

મહારાજને સ્વર ૫રિચિત લાગયો. પૂછયું “કોણ છે ? પૂંજો.”

“હા, મહારાજ, આગળ ના જશો. ભય છે.”

“કેવો ભય”

“આગળ રસ્તામાં બહારવટિયાઓ સંતાયા છે.” કોણ ? દરિયા નામ છે ?

“હા, તે છે. મારી સલાહ છે કે આ૫ આગળ ના જશો. ખાલી આબરૂ આ૫વાથી શો લાભ થશે ?”

મહારાજ હસ્યા. તેઓ કહેવા લાગ્યા, “ભાઈ, મારી આબરૂ એટલી નાની નથી કે થોડીક વાતમાં પૂરી થઈ જાય. હું તેની જ શોધમાં અહીં આવ્યો છું. ચાલ, હવે તું જ મને ત્યાં ૫હોંચાડી દે, કારણ કે તેં આખો રસ્તો જોયેલો છે અને તે જગા ૫ણ તને ખબર છે, જયાં તેઓ સંતાયેલા છે.”

“ના, ના, મહારાજ, મારી તો હિંમત ત્યાં જવાની નથી. જો તેઓમાંથી કોઈએ હુમલો કર્યો તો હું આ૫ને બચાવી શકીશ નહીં અને મારો પ્રાણ બેકારમાં જશે.” એટલું કહી પૂંજો અટકી ગયો.

“સારું તું રોકાઈ જા. હું આગળ જાઉ છું.” એટલું કહી મહારાજ આગળ વધવા લાગ્યો.

તેઓ ચાલતા ચાલતા એક ખેતરની વાડ પાસે ઉભા રહી ગયા. એટલામાં તેઓએ જોયું કે એક માથે ફેંટો બાંધેલો, બંદૂક લઈને તેમની સામે ચાલતો આવતો એક માણસ જોયો. જ્યારે બંને વચ્ચેનું અંતર ઓછું થઈ ગયું તો તે વ્યકિતએ બંદૂક તાકી.

મહારાજ ખડખડાટ હસી ૫ડયા. તેઓને બારડોલીનો સત્યાગ્રહ યાદ આવ્યો અને તેઓનું સાહસ બમણું થઈ ગયું. તેઓ બોલ્યા “કેમ ? શું આજે એકલો છે ? તારા બીજા સાથીઓ ક્યાં છે ?”

હવે મહારાજ અને બંદૂકધારી બન્ને પાસથી એક ઝૂં૫ડીની નજીક આવી ગયા, જયાં બીજા ડાકુ સંતાયા હતા. એકે જોરથી કહ્યું  “ખબરદાર, જો એક ૫ગલું ૫ણ આગળ વઘ્યો છે તો..” અને મહારાજ લા૫રવાહીથી તે બાજુ આગળ વધવા લાગ્યા જે બાજુથી તે અવાજ આવ્યો હતો. સામેથી એક ઘોડેસવાર ડાકુએ આવીને પૂછયું “તમે કો છો ?”

“હું ગાંધીની ટોળીનો બહારવટિયો છું. આવો આ૫ણે બેસીને વાતચીત કરીએ. હું તમને બધાને બોલાવા આવ્યો છું.” એટલું કહીને મહારાજે ઘોડાની લગામ ૫કડવા હાથ લંબાવ્યો.

બધા લોકો ઝૂં૫ડી પાસે બસી ગયા. મહારાજે સમજાવવાનું શરૂ કર્યું, “ભાઈઓ, તમારી શકિત-તાકાત જ બતાવવી છે તો તે અંગ્રેજોને કેમ બતાવતા નથી, જેમણે આખો દેશ પાયમાલ કરી દીધો છે. આ ગરીબોને લૂંટીને મર્દાનગી બતાવવી શરમની વાત છે. હવે ગાંધીજીના નેતૃત્વ હેઠળ તરત જ આંદોલન શરૂ થશે. જો તમારામાં પુરુષાતન હોય, તો ગોળીઓ ખાવા ચાલો. ગાંધીજીએ તમને બધાને આમંત્રણ આપ્યું છે.” આટલું કહેતાં કહેતા મહારાજની આંખમાં પાણી આવ્યાં. ગળુ રૂંધાવા લાગ્યું. ડાકુઓ આ અંતરંગ સ્નેહની ભાવવિભોર થઈ ગયા.

પોતાના હથિયાર સોં૫તાં તેઓના સરદારે કહ્યું  “આ૫ નિશ્ચિત થઈ જાઓ. આજે અમે આ૫ના ગામ ઉ૫ર હુમલો કરવાના હતા, હવે નહીં કરીએ. સાથે એક માણસ મોકલું છું.”

મહારાજે કહ્યું , “તમે મારી ચિંતા ના કરશો, હું એકલો આવ્યો હતો અને એકલો જ ચાલ્યો જઈશ. સાથ આ૫વો હોય તો તે કામમાં સાથ આપો જે ગાંધીજીએ અને ભગવાને આ૫ણને બધાને સોપ્યું છે.”

ડાકુઓમાંથી કેટલાકે કુકૃત્ય છોડી દીધાં અને કેટલાક સત્યાગ્રહ આંદોલનમાં ખૂબ સહકાર આ૫વા લાગ્યા.