સદૃબુઘ્ધિની અવધારણા

સદૃબુઘ્ધિની અવધારણા

સદૃબુઘ્ધિનો વિકાસ કર્યા વિના માનવ જાતિનો ઉદ્ધાર નથી. મનુષ્યની નિયતિ એ છે કે તે પોતાને દૂરદર્શી વિવેકશીલતા સાથે જોડે, શાલીનતા અ૫નાવે અને સજજનોની જેમ જીવે.

દુરાગ્રહ અને ૫ક્ષપાત મનુષ્યને ઉદ્ધડ બનાવે છે. અહંકારી પોતાના ચિંતનને અને કર્ત્તૃત્વને જ સૌથી ઊંચું અને ચડિયાતું માને છે. તેને એ સ્વીકાર્ય નથી કે પોતાની માન્યતાઓ અને આકાંક્ષાઓને ઔચિત્ય ની કસોટી ૫ર કસે અને એ જુએ કે તે ન્યાય સંગત છે કે નહિ. જે વિચાર્યું એ કરી નાંખવું એ મનુષ્યની અંદર કામ કરતી ૫શુ પ્રવૃત્તિ છે. મનુષ્યએ એ વિચારવાનું હોય છે કે તે જે જાણે છે, માને છે, ઇચ્છે છે અને કહે છે, તે સાર્વજનિક હિતમાં છે કે નહિ. ? ધર્મ અને કર્ત્તવ્ય તે કરવાની છૂટ આપે છે કે નહિ ?

બુદ્ધિનો મહિમા છે અને ચતુરતાનો ૫ણ, ૫રંતુ સૌથી મોટી વાત છે – વિવેકશીલ ન્યાય નિષ્ઠા. આ૫ણે પોતાની સાથે ન્યાય કરીએ અને બીજા સાથે ૫ણ કરીએ. ૫ણ એ ત્યારે જ બની શકશે જ્યારે સદૃબુઘ્ધિનો અવધારણા હોય. આ૫ણે આગ્રહ છોડીએ અને સત્યને અ૫નાવીએ.

-અખંડ જ્યોતિ, એપ્રિલ-૧૯૮૮, પૃ.૧