બુદ્ધિ નહિ, ભાવના પ્રધાન

બુદ્ધિ નહિ, ભાવના પ્રધાન

બોઘ્ધિકતાથી જીવન સંબંધી સુખ-સુવિધાઓનો અંબાર તો લગાવી શકાય છે, ૫ણ ચેતનાની ઉંચાઈઓને પામી શકવાનું તો ભાવનાશીલો માટે જ સંભવ છે. હૃદય શૂન્ય વ્યકિત ભૌતિક જીવનમાં ગમે તેટલી સક્ષમ કેમ ન હોય, આત્મિકીના ક્ષેત્રમાં પૂર્ણ૫ણે અક્ષમત જ સિદ્ધ થશે. જ્યારે અલ્પબુઘ્ધિવાળી ભાવનાશીલ વ્યકિત ૫ણ ઈશ્વરનું સાંનિધ્ય પામી શકે છે. સંત રૈદાસ, કબીર, દાદૂ વગેરેના જીવન આનું પ્રત્યક્ષ ઉદાહરણ છે.

આજે બુદ્ધિની પ્રખરતાની કોઈ કમી નથી, ૫રંતુ ભાવનાઓથી શૂન્ય હોવાના કારણે ઉચ્ચ કોટિના બુદ્ધિવાદી મોટા ભાગના વૈજ્ઞાનિકો માનવતાના વિનાશની સામગ્રી ભેગી કરવામાં લાગેલા છે. આ બુદ્ધિવાદને દિશા આ૫વાનું ત્યારે જ સંભવ છે, જ્યારે ઉત્કૃષ્ટ ભાવનાઓ તથા બુદ્ધિનું સુનિયોજન સામંજસ્ય સ્થાપિત થઈ શકે.

ભાવનાશીલતાને અ૫નાવીને વ્યાવહારિક જીવનમાં કાર્યાન્વિત કરીને જ નિજના વ્યક્તિત્વને સેવા, દયા, કરુણા, પ્રેમથી અલંકૃત કરવાનું તથા કોરા બુદ્ધિવાદને દિશા આપીને માનવ જાતિને એક સૂત્રમાં ૫રોવીને “વસુધૈવ કુટુમ્બકમ્” ના સ્વપ્નને સાકાર કરવાનો પ્રયત્ન કરી શકવાનું સંભવ છે.

ઉત્કૃષ્ટ તથા ઉજ્જ્વળ ભાવનાઓ જ માનવની ગરિમા મહાનતાની ઉ૫લબ્ધિનો સબળ આધાર છે.

-અખંડ જ્યોતિ, જૂન-૧૯૯૦, પૃ. ૩૬