પ્રકૃતિનો રુદ્રાભિષેક – જંગલી સફરજન, સૂનકારના સાથીઓ

પ્રકૃતિનો રુદ્રાભિષેક – જંગલી સફરજન, સૂનકારના સાથીઓ

આજે રસ્તામાં બીજા કેટલાક યાત્રીઓનો સાથ મળ્યો, જેમાં કેટલીક સ્ત્રીઓ પણ હતી. રસ્તામાં બિન્નીના ઝાડ પર લાગેલાં સુંદર ફળ જોયાં. સ્ત્રીઓ અંદરોઅંદર પૂછવા લાગી કે આ કયાં ફળ છે ? તેમનામાંથી જ કોઈકે કહ્યું કે આ જંગલી સફરજન છે. કોણ જાણે ક્યાંથી તેણે જંગલી સફરજનોની વાત સાંભળી હશે. તેઓ એવા નિષ્કર્ષ પર પહોંચ્યાં કે આ જંગલી સફરજન જ છે. ફળ પુષ્કળ લાગેલાં હતાં. દેખાવમાં પીળા અને લાલ રંગ મિશ્રિત ઘણાં જ સરસ લાગતાં હતાં અને એમ જણાતું હતું કે ઘણાં પાકી ગયાં છે.

આ ટોળું રોકાઈ ગયું. એક છોકરી સડસડાટ ઝાડ પર ચઢી ગઈ. તે પરથી એવું લાગ્યું કે તેણે ગ્રામ્યજીવનમાં ઝાડ પર ચઢવાનો સારો અનુભવ મેળવ્યો હશે. એણે ૪૦-૫૦ ફળ તોડી નીચે નાંખ્યાં. નીચે ઊભેલી સ્ત્રીઓએ ઝઘડો કરતાં કરતાં વીણ્યાં. કોઈકને વધુ મળ્યાં તો કોઈકને ઓછાં. ઓછાં મેળવનારી સ્ત્રી વધારે મેળવનાર સાથે ઝઘડી રહી હતી. લડતાં ઝઘડતાં કહેતી કે મને રોકી રાખીને, ઝૂંટવી લઈને તે વધારે વીણ્યાં, મને વીણવા ન દીધાં. જેની પાસે વધારે હતાં તે કહી રહી હતી કે મેં વધારે ઝડપથી, દોડીને, પુરુષાર્થથી વીણ્યાં છે. જેના હાથપગ ચાલતા હોય તેને જ ફાયદો થાય ને ? તારા હાથપગ ચાલતા હોત તો તે પણ વધારે વીણ્યાં હોત.

આ ફળ આગળની ચટ્ટી પર ભોજન સાથે ખાઈશું. એ ફળ ઘણાં મીઠાં હોય છે. રોટલા સાથે ખાવામાં સારાં લાગશે એમ વિચારતાં, સાડલાની ફડકે ફળ બાંધી ખુશ થતાં બધાં જતાં હતાં. ઓછા પ્રયત્ને આટલાં સરસ ફળ મળવાથી બધાં ખુશ હતાં. ઝઘડો શાંત પડી ગયો હતો, પણ ફળ ઓછાંવત્તાં વીણવાની બાબતમાં થોડો ઉત્પાત ચાલી રહ્યો હતો અને એકબીજા સામે ઘૂરકી ઘૂરકીને જોઈ રહ્યાં હતાં.

આગળની ટેકરી આવી. બધાં વિશ્રામ કરવા બેઠાં. જમવાનું તૈયાર કર્યું. ફળ બહાર કાઢયાં. જેણે જેણે ફળ ચાખ્યાં તે થૂ થૂ કરવા લાગ્યાં. તે કડવાં ફળ હતાં. આટલી મહેનતથી, લડી-ઝઘડીને લાવેલાં, સુંદર દેખાતાં જંગલી સફરજન કડવાં અને અસ્વાદ હતાં. તે જોઈ સ્ત્રીઓને ઘણી નિરાશા થઈ. સાથે ઊભેલો મજૂર હસી રહ્યો હતો. તેણે કહ્યું, ‘આ તો બિન્નીનાં ફળ છે.” જાણ્યા વિના, સમજયા વિના વીણવાની, લાવવાની અને ખાવાની મૂર્ખાઈ ૫૨ બધી જ સ્રીઓ છોભીલી પડી ગઈ હતી.

હું આ આખાય બનાવમાં શરૂથી અંત સુધી સાથે હતો. બીજા યાત્રીઓ સ્ત્રીઓની ભૂલ પર મશ્કરી કરી રહ્યા હતા. ઠામશ્કરી ચાલી રહી હતી. તે લોકોને હસવાનો પ્રસંગ મળી ગયો હતો. બીજાની ભૂલ અને નિષ્ફળતા પર સામાન્ય રીતે લોકોને હસવું આવે છે. ફક્ત પીળો રંગ અને સુંદર દેખાવ જોઈને તે પાકાં, મીઠાં, સ્વાદિષ્ટ ફળ હોવાની કલ્પના કરવી એ જ ભૂલ હતી. રૂપથી સુંદર દેખાતી બધી ચીજો ક્યાં મધુર હોય છે? આ એમણે જાણવું જોઈતું હતું. ન જાણતા હોવાથી શરમાવું પડ્યું અને પરેશાન થવું પડ્યું. અંદરોઅંદર ઝઘડી પડ્યાં તે નફામાં.

વિચારું છું કે બિચારી સ્ત્રીઓની મશ્કરી-મજાક થઈ રહ્યાં છે. જ્યારે આખો સમાજ રૂપરંગ પર મુગ્ધ થઈ પતંગિયાંની જેમ સળગી રહ્યો છે તેના પર કોઈ નથી હસતું. રૂપની દુનિયામાં સૌંદર્યના દેવતાનું પૂજન થાય છે. તડભડક, ચમકદમક બધાંને પોતાના તરફ આકર્ષિત કરે છે, જેથી લોકો નકામી ચીજો પાછળ લટ્ટ થઈ જાય છે. પોતે જ રસ્તો ભૂલે છે અને અંતમાં તેની વ્યર્થતા પર જે રીતે પેલી સ્ત્રીઓ બિન્નીનાં કડવાં ફળ ભેગાં કરી પસ્તાઈ રહી હતી એ રીતે પસ્તાય છે . રૂપ પર મરનારા જો પોતાની ભૂલ સમજવા ચાહે તો તેમણે ગુણપારખુ થવું જોઈએ. રૂપના આકર્ષણથી આપણી વિવેકબુદ્ધિને નષ્ટ થતી બચાવીએ તો જ આ શક્ય બને.

બિન્નીનાં ફળ કોઈએ ન ખાધાં. તે ફેંકી દેવાં પડ્યાં, ખાવાલાયક હતાં પણ નહિ. ધનદોલત, રૂપયૌવન, રાગરંગ, વિષયવાસના, મોજમજા જેવી અગણિત ચીજો એવી છે, જે જોતાં જ મન ચલિત થઈ જાય છે. તે મેળવી પસ્તાવું પડે છે અને અંતે આજનાં જૂઠાં સફરજનની જેમ ફેંકી દેવી પડે છે.