૬. હિમાલયમાં પ્રવેશ – રડતા પહાડ

હિમાલયમાં પ્રવેશ – રડતા પહાડ

આજે રસ્તામાં રડતા પહાડ મળ્યા. તેમનો પથ્થર નરમ હતો. ઉપરનાં ઝરણાંનું પાણી બંધિયાર પડ્યું હતું. પાણી નીકળવાનો રસ્તો ન મળ્યો. નરમ પથ્થરે એને ચૂસવા માંડ્યું તે શોષાયેલું પાણી જાય ક્યાં ? નીચેની બાજુએ તે પહાડને નરમ બનાવી રહ્યું હતું. જ્યાં જ્યાં જગ્યા હતી ત્યાં પાણી ઝમીને ટીપે ટીપે પડી રહ્યું હતું. આ ટપકતાં ટીપાંને લોકો ભાવના અનુસાર આંસુનાં ટીપાં કહે છે. વાતાવરણમાં ઊડેલી માટી ત્યાં જમા થાય છે. એ ચોંટેલી માટી પર મખમલ જેવી લીલા રંગની લીલ ઊગી જાય છે. આ લીલને પહાડનો કીચડ કહે છે. જ્યારે પહાડ રડતો હોય છે ત્યારે તેની આંખો દુઃખતી હશે અને કીચડ (પીયો) નીકળતો હશે એવી કલ્પના લોકો કરે છે. આજે અમે રડતા પહાડ જોયા. તેમનાં આંસુ કઈ રીતે લૂછવાં ? ‘કીચડ’ ઉખાડી જોયો. બસ, આટલું જ કરી શકતા હતા. પહાડ તું કેમ રડે છે એવું કોણ એને પૂછે ? તે કઈ રીતે જવાબ આપે ?

પણ કલ્પનાનો ઘોડો તેજ હોય છે. મન પર્વત સાથે વાતે વળગ્યું : “પર્વતરાજ ! આપ આટલી વનશ્રીથી લદાયેલા છો. નાસભાગની આપને કોઈ ચિંતા નથી. બેઠા બેઠા નિરાંતે આનંદથી દિવસો ગુજારી રહ્યા છો, છતાં આપને કઈ વાતની ચિંતા છે ? આપ કેમ રડી રહ્યા છો ?’’

પથ્થરનો પહાડ ચૂપ હતો, પણ કલ્પનાના પહાડે પોતાની મનોવ્યથા કાઢવા માંડી, “મારા દિલના દર્દની તને શી ખબર પડે ? હું મોટો છું, ઊંચો છું, વનશ્રીથી લદાયેલો છું, નિરાંતે બેઠો છું. આમ જોવા જતાં મારી પાસે બધું જ છે પણ નિષ્ક્રિય, નિઃચેષ્ટ જીવન એ તો કોઈ જીવન છે ? જેમાં ગતિ નથી, સંઘર્ષ નથી, આશા નથી, સ્ફૂર્તિ નથી, પ્રયત્ન નથી, પુરુષાર્થ નથી તે જીવતો હોવા છતાં મરેલા સમાન છે. સક્રિયતામાં જ આનંદ છે. ફક્ત ભોગવિલાસ માણવામાં અને આરામ કરવામાં તો નિષ્ક્રિયતા અને નામર્દાઈ જ છે. તેને નાદાન માણસ જ આરામ અને આનંદ કહી શકે. આ સૃષ્ટિના ક્રીડાંગણમાં જે વ્યક્તિ જેટલું રમી શકે છે તે પોતાની જાતને એટલી જ તાજી અને સ્ફૂર્તિલી અનુભવી શકે છે. સૃષ્ટિના બધા જ પુત્રો પ્રગતિના રસ્તા પર ઉલ્લાસભર્યા જવાનોની માફક કદમ પર કદમ મિલાવી મોરચા પર મોરસો સર કરી ચાલ્યા જતા હોય છે, જ્યારે બીજી બાજુ હું દિલનાં દુખો મનમાં દબાવીને ખુશ હોવાનો બાહ્યાડંબર કરી રહ્યો છું. મનની કલ્પનાઓ મને શેઠ કહી શકે છે, અમીર કહી શકે છે, ભાગ્યવાન કહી શકે છે, પણ હું તો નિષ્ક્રિય જ છું. સંસારની સેવામાં પોતાના પુરુષાર્થનો પરચો આપી લોકો ઇતિહાસમાં અમર થઈ રહ્યા છે, પ્રતિષ્ઠિત બની રહ્યા છે, પોતાના પ્રયત્નોનું ફળ બીજાને ભોગવતા જોઈ ગર્વ અનુભવી રહ્યા છે, પણ હું તો મારો વૈભવ મારા સુધી જ સીમિત રાખી શક્યો છું. આ આત્મગ્લાનિથી જો મને રડવું આવતું હોય, આંખમાં આંસુ આવતાં હોય અને ‘કીચડ’ નીકળી રહ્યો હોય, તો તેમાં ખોટું શું છે ?”

મારી નાની સ૨ખી કલ્પનાએ પર્વતરાજ સાથે વાતો કરી. સંતોષ થઈ ગયો, પણ હૃદય ખિન્ન થઈ ગયું. ઘણી વાર સુધી વિચારતો રહ્યો કે આવડો મોટો પર્વત જે નાના નાના ટુકડાઓમાં ફેરવાઈ જઈ બંગલા, સડકો, પુલ વગેરે બનાવવામાં કામ લાગી શક્યો હોત તો કેવું સારું થાત ! ત્યારે તે ભલે એવડો મહાન ન રહ્યો હોત, કદાચ એનું અસ્તિત્વ જ ભૂંસાઈ ગયું હોત, પણ તે પોતાની જાતને ધન્ય માનતો હોત. તેનું મોટાપણું સાર્થક થયું હોત. આ પરિસ્થિતિઓથી વંચિત રહીને જો પર્વતરાજ પોતાને અભાગિયો માની પોતાના દુર્ભાગ્યને ધિક્કારતો માથું પછાડીને રડતો હોય તો એનું રડવું વાજબી છે.

૫. હિમાલયમાં પ્રવેશ – આલુનાં ભાલુ

હિમાલયમાં પ્રવેશ – આલુનાં ભાલુ

આજે ગંગોત્રીથી યાત્રીઓની એક અન્ય ટોળીનો પણ સાથ મળ્યો. એ ટોળીમાં કુલ સાત માણસો હતા. પાંચ પુરુષ અને બે સ્ત્રીઓ. અમારો સામાન તો અમારા ખભા પર હતો, પણ પેલા સાતેય જણનો સામાન લઈને એક પહાડી મજૂર ચાલી રહ્યો હતો. તે ગામડિયો હતો અને એની ભાષા પણ બરાબર સમજાતી ન હતી. સ્વભાવનો પણ એ અક્કડ અને ઝઘડુ હતો. ઝાલા ટેકરી બાજુએ જઈ રહ્યા હતા ત્યારે મજૂરે આંગળીના ઇશારે, વિચિત્ર ડરામણી મુખમુદ્રા કરી કોઈ ચીજ બતાવી અને પોતાની ભાષામાં કંઈક બોલ્યો. બધી વાત તો ન સમજાઈ પણ ટોળીનો એક માણસ એટલું સમજી શક્યો – ભાલુ ભાલુ (રીંછ રીંછ). તે એકદમ પેલી બાજુએ જોવા લાગ્યો. એ સમયે ગાઢું ધુમ્મસ છવાયેલું હતું અને કોઈ ચીજ સ્પષ્ટ દેખાતી ન હતી, પણ જે બાજુ પેલા મજૂરે ઇશારો કર્યો હતો ત્યાં કાળાં કાળાં કોઈ જાનવર ફરતાં તેણે જોયાં. તે એકદમ ગભરાઈ ગયો. એણે પૂરા વિશ્વાસથી સમજી લીધું કે નીચે રીંછ ફરી રહ્યાં છે. તે પાછળ હતો. ઝડપી ડગલાં માંડીને તે આગળ સરકી આવ્યો અને અમારી સાથે ચાલવા લાગ્યો. તેના હોઠ સુકાઈ રહ્યા હતા અને તે ડરથી કાંપી રહ્યો હતો. એણે અમને રોક્યા અને નીચે ફરતાં કાળાં જાનવર બતાવતાં કહ્યું કે ત્યાં રીંછ ફરી રહ્યાં છે અને અહીં હવે જાનનું જોખમ છે. અમે બધા જ ડરી ગયા અને શું કરવું તેની સૂઝ ન પડી. જંગલ ગાઢ અને ભયંકર હતું અને એમાં રીંછ હોવાની શક્યતા હતી. ઉપરાંત પહાડી રીંછની ભયંકરતા વિશે થોડી ઘણી વાતો પરમ દિવસે જ સહયાત્રીઓ પાસેથી સાંભળી હતી, જેઓ બે વર્ષ પહેલાં માનસરોવર ગયા હતા. આ બધાને લીધે ડર વધી રહ્યો હતો. કાળાં જાનવર અમારી બાજુએ આવી રહ્યાં હતાં. ગાઢ ધુમ્મસને લીધે સ્પષ્ટ મુખાકૃતિ તો દેખાતી ન હતી, પણ રંગ અને કદમાં તે રીંછ જેવાં જ હતાં. ઉપરાંત મજૂરે ઇશારાથી રીંછ હોવાની વાત સમજાવેલી, જેથી કોઈ શંકા ન હતી. વિચાર્યું કે મજૂરને જ પૂછીએ કે હવે શું કરવું જોઈએ ? પાછા ફરી જોયું તો મજૂર ભાગી ગયો હતો. કલ્પનાએ અનુમાન લગાવ્યું કે જીવ જોખમમાં જોઈ ક્યાંક ભાગી ગયો હશે અથવા કોઈ ઝાડ પર ચઢી ગયો હશે. અમે પોતાની જાતને એકલી અટુલી તથા નિઃસહાય અનુભવવા લાગ્યા. અમે બધા એક બાજુએ એકબીજાની બિલકુલ નજીક બેસી ગયા. બબ્બે જણની ટુકડીમાં ચારે દિશામાં મોં કરી દીધાં. લોખંડની ખીલીઓ જડેલી લાકડી રીંછના મોંમાં ભોંકી દેવી અને તે જ પળે બધાએ રીંછ પર હુમલો કરી દેવો. અંત સુધી બધા જીવીએ કે મરીએ પણ સાથે જ રહીશું. યોજના મુજબ બધા ધીમે ધીમે આગળ વધવા લાગ્યા. રીંછ પહેલાં અમારી બાજુ આવતાં દેખાતાં હતાં તે હવે નીચેની તરફ જતાં દેખાયાં. અમે લોકોએ ચાલવાની ઝડપ ઘણી જ વધારી દીધી. બને તેટલી ઉતાવળથી જોખમમાંથી હેમખેમ પાર નીકળી જવાય તેવી બધાની ઇચ્છા હતી. બધાંની જીભને ટે૨વે ભગવાનનું નામ હતું. મનમાં ભયંકર ડર લાગતો હતો. આ પ્રમાણે દોઢ માઇલનો રસ્તો પસાર કર્યો.

ધુમ્મસ થોડું ઓછું થયું. આઠ વાગ્યા હતા. સૂર્યનો પ્રકાશ પણ દેખાવા લાગ્યો. ગાઢ જંગલ પાછળ રહી ગયું. ઘેટાંબકરાં ચરાવનારા પણ નજરે પડવા લાગ્યા. અમે સંતોષનો શ્વાસ લીધો. પોતે જોખમમાંથી ઊગરી ગયાનો આનંદ માણતા થાક ખાવા બેઠા. એટલામાં પેલો મજૂર પણ પાછળથી આવી પહોંચ્યો. અમને ગભરાયેલા જોઈને તેણે ગભરાટનું કારણ પૂછ્યું. સાથી યાત્રીઓએ કહ્યું, “તેં બતાવેલાં રીંછથી ભગવાને અમારો જીવ બચાવ્યો, પણ તેં દગો દીધો. અમને કંઈક રસ્તો બતાવવાને બદલે તું ખુદ જ ભાગી ગયો.” મજૂર મુઝાઈ ગયો. એણે વિચાર્યું કે કંઈક ગોટાળો થયો છે. અમે લોકોએ તેણે ઇશારાથી રીંછ બતાવ્યાં હતાં તે વાત ધીમેથી સમજાવી ત્યારે તેને ખ્યાલ આવ્યો કે શો ગોટાળો થયો છે. તેણે કહ્યું, ‘‘ઝાલા ટેકરીના બટાકા ખૂબ પ્રખ્યાત છે. ત્યાંના જેવો બટાકાનો પાક આ વિસ્તારમાં બીજે ક્યાંય થતો નથી. હું તમને આંગળીના ઇશારે તે પાક બતાવતો હતો. ઝાલાના બટાકા (આલુ – હિંદી શબ્દ) કહ્યું હતું, પણ તમે સમજ્યા રીંછ (ભાલુ -હિંદી શબ્દ). તમે જોયેલાં કાળાં જાનવર તો અહીંની કાળી ગાયો હતી, જે દિવસ દરમ્યાન આ રીતે ચરતી રહે છે. ધુમ્મસને લીધે ગાયો આપને રીંછ જેવી દેખાઈ. અહીં રીંછ હોતાં જ નથી. તે તો ઉપરના ભાગમાં હોય છે. આપ ખોટા ડરી ગયા અને હું તો સંડાસ જવા ઝરણા પાસે ગયો હતો. સાથે હોત તો આપનો ભ્રમ ત્યાં જ દૂર કરી દેત.”

અમે લોકો અમારી જ મૂર્ખાઈ ૫૨ હસવા લાગ્યા અને શરમાઈ ગયા. ખાસ કરીને જે સાથી યાત્રી મજૂરની વાતને ઊંધી રીતે સમજ્યો હતો તે બધાંના ઠપકાનો ભોગ બન્યો. ડર મજાકમાં ફેરવાઈ ગયો. દિવસભર એ જ વાતની ચર્ચા ચાલી. બીકના ગાળા દરમિયાન જેણે જેણે જે કંઈ કહ્યું હતું કે કર્યું હતું તેને ચર્ચાનો વિષય બનાવીને આખો દિવસ ઠઠ્ઠામશ્કરી ચાલતી રહી. બધા એકબીજાને પોતાના કરતાં વધારે ડરી ગયેલો સાબિત કરવામાં ગૌરવ લેતા હતા. રસ્તો સરળતાથી પૂરો થયો. મનોરંજનનો વિષય પણ સારો રહ્યો.

રીંછની વાત, જે એક કલાક સુધી બિલકુલ સત્ય અને જીવન મરણનો પ્રશ્ન જણાતી હતી તે માત્ર એક ભ્રમ જ સાબિત થઈ. વિચારું છું કે આપણા જીવનમાં આવા કેટલાય સંશય ઘર કરી બેઠા હોય છે, જેને લીધે આપણે નિરંતર ડર્યા કરીએ છીએ, પણ અંતે તો તે આપણી માનસિક નબળાઈ જ સાબિત થાય છે. આપણા ભભકા, ઠાઠ, ફેશન અને અવાજમાં સહેજ નબળાઈ જણાય તો લોકો આપણને ગરીબ અને મામૂલી સમજશે તે ડરથી ઘણા લોકો પોતાના ખર્ચા એટલા વધાર્યે જાય છે કે તેમને પૂરા કરવાય મુશ્કેલ બને છે. લોકો શું કહેશે એ વાત ચારિત્ર્યપતન વખતે યાદ આવે તો સારું, પણ બાહ્ય દેખાવમાં કમી વખતે યાદ આવે તો માનવું પડશે કે તે ખાલી ખર્ચાળ અને વ્યર્થ ડર જ છે. સાદગીથી રહીશું તો ગરીબ ગણાઈશું, કોઈ આપણને માન નહિ આપે એવો ભ્રમ દુર્બળ મગજમાં ઉદ્ભવે છે, જેવી રીતે અમારી એક નાની સરખી ગેરસમજથી રીંછની ભ્રમણા થઈ હતી.

અનેક ચિંતા, પરેશાનીઓ, દ્વિધાઓ, ઉત્તેજના, વાસના અને દુર્ભાવના આપણી સામે ઊભી રહે છે. આ સંસાર ઘણો જ દુષ્ટ અને ડરામણો છે. અહીંની પ્રત્યેક ચીજ રીંછની જેમ ડરામણી છે, પણ જ્યારે આત્મજ્ઞાનનો પ્રકાશ થાય છે, અજ્ઞાનનું ધુમ્મસ ચિરાય છે, માનસિક દુર્બળતા ઓછી થાય છે ત્યારે ખાતરી થાય છે કે અમે જેને રીંછ સમજતા હતા તે તો પહાડી ગાય હતી. જેને આપણે દુશ્મન માનતા હતા તે તો આપણી જ મિત્ર હતી, ઈશ્વરનો અંશમાત્ર હતી. ઈશ્વર આપણા પ્રિયપાત્ર છે, તો તેણે રચેલું બધું જ મંગલમય હોવું જોઈએ. એને જેટલા વિકૃત રૂપમાં આપણે ચીતરીએ એટલી આપણને બીક લાગે છે. આ અશુદ્ધ ચિત્રણ જ આપણો માનસિક વહેમ છે, જેવો વહેમ મજૂરના આલુ શબ્દને ભાલુ સમજવાથી ઉદ્ભવ્યો હતો.

સૂનકારના સાથીઓ એક સમર્થ સિદ્ધપુરુષના સાંનિધ્ય – શ્રીરામ શર્મા આચાર્ય

સૂનકારના સાથીઓ એક સમર્થ સિદ્ધપુરુષના સાંનિધ્ય
– શ્રીરામ શર્મા આચાર્ય
મારા જીવનને આરંભથી અંત સુધી એક સમર્થ સિદ્ધપુરુષના સાંનિધ્યમાં ક્રિયાશીલ રહેવાનો અવસર મળ્યો તેને એક સૌભાગ્ય કે સંજોગ માનું છું. તે મહાન પથદર્શક મને જે જે આદેશ આપ્યા તેમાં મારા જીવનની સફળતા અને લોકમંગલનો ઉચ્ચ હેતુ જ કારણભૂત રહ્યાં છે.

પંદર વર્ષની કુમળી વયે જ તેમની કૃપા વરસવી શરૂ થઈ. સાથોસાથ એક મહાન ગુરુના ગૌરવને છાજે એવા શિષ્ય બનવા મેં પણ એવા જ પ્રયત્નો આદર્યા. એક રીતે એ મહાન સત્તાને મારું જીવન સમર્પી દીધું, આત્મસમર્પણ કરી દીધું. કઠપૂતળીની જેમ જ મારી શારીરિક અને ભાવનાત્મક કાર્યક્ષમતા તેમનાં ચરણોમાં અર્પણ કરી દીધી. જે જે હુકમો મળ્યા તેમને પૂરી શ્રદ્ધાથી શિરોધાર્ય માની તે મુજબ જ કામ કરતો રહ્યો. આ ક્રમ અત્યાર સુધી ચાલુ જ રહ્યો છે. મારાં આ બધાં કાર્યો માટે એક કઠપૂતળીની ઊછળકૂદનું વિશેષણ જ યોગ્ય ગણાય.

પંદર વર્ષ પૂરાં કરી સોળમા વર્ષમાં પ્રવેશતી વખતે જ દિવ્ય સાક્ષાત્કાર થયો. આ પ્રસંગને હું તે દિવ્ય શક્તિમાં સમાઈ ગયો અથવા હું તેનામાં ભળી ગયો એમ મૂલવી શકાય. શરૂઆતમાં ચોવીસ વર્ષ સુધી જવની રોટલી અને છાશના ખોરાક પર અખંડ દીપક સમક્ષ ૨૪ ગાયત્રી મહાપુરશ્ચરણ કરવાની આજ્ઞા મળી. તે સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કરી. ત્યારબાદ દસ વર્ષ સુધી સમાજમાં ધાર્મિક ચેતના ઉત્પન્ન કરવા પ્રચાર, સંગઠન, લેખન, પ્રવચન અને રચનાત્મક કાર્યોની હારમાળા ચાલી. દસ હજારથી વધુ શાખાઓનો ગાયત્રી પરિવાર ઉદ્ભવ્યો. આ વર્ષોમાં એક એવું સંઘતંત્ર ઊભું
થયું, જેને હું નવનિર્માણ માટેનો ઉપયોગી પાયો ગણું છું. ચોવીસ વર્ષની પુરશ્ચરણ સાધનાની તપશક્તિ દસ વર્ષમાં જ ખર્ચાઈ ગઈ. વધુ મહાન જવાબદારીઓ ઉઠાવવા નવી શક્તિની જરૂર પડી. આ માટે ફરી વાર આદેશ મળ્યો કે આ શરીરે હજુય જ્યાંથી આત્મચેતનાનો શક્તિપ્રવાહ વહી રહ્યો છે તેવા હિમાલયનાં દિવ્ય સ્થાનોમાં રહીને વિશિષ્ટ સાધના કરવી. અન્ય આદેશોની જેમ આ આદેશને પણ મેં માથે ચડાવ્યો.

સન ૧૯૫૮માં એક વર્ષ માટે હિમાલયમાં તપશ્ચર્યા કરવા પ્રયાણ કર્યું. ગંગોત્રીમાં રાજા ભગીરથના તપસ્થાન પર અને ઉત્તરકાશીમાં પરશુરામના તપસ્થાન પર આ એક વર્ષની સાધના પૂર્ણ કરી. ભગીરથની તપસ્યા ગંગાવતરણ કરાવી શકી હતી અને પરશુરામની તપસ્યા દિગ્વિજયી મહાપરશુ પેદા કરી શકી હતી. નવનિર્માણના મહાન હેતુ માટે મારી આ તપસ્યાનાં થોડાંક પણ ફળ કામ આવશે તો એને મારી સાધનાની સફળતા સમજીશ.

એક વર્ષની તપસાધના માટે ગંગોત્રી જતાં રસ્તામાં ઘણા વિચારો ઉદ્ભવ્યા. જ્યાં જ્યાં રહેવાનું થયું ત્યાં ત્યાં સ્વભાવ અનુસાર મનમાં ભાવભરી લહેરો હિલોળા લેતી રહી. લખવાનું વ્યસન હોવાથી આ અદ્ભુત અનુભૂતિઓ પર લખાતું રહ્યું. આમાંથી કેટલીક એવી હતી, જેમનો રસાસ્વાદ અન્ય વ્યક્તિઓ કરે તો ચોક્કસ એમને લાભ થાય. આ અનુભૂતિઓ એવી હતી, જેમને મારી હયાતી દરમિયાન છપાવવી ઉચિત ન લાગતાં છપાવી નથી.

એ દિવસોમાં ‘સાધકની ડાયરીનાં પાનાં’,‘સૂનકારના સાથીઓ’ વગેરે શીર્ષકથી જે લેખ ‘અખંડજ્યોતિ’માં છપાવ્યા તે વાચકોને ઘણા પસંદ પડ્યા. વાત જૂની થઈ ગયેલી હતી, છતાં લોકો અત્યારે પણ વાંચવા ખૂબ જ ઉત્સુક છે. એટલે આ બધા લેખોને પુસ્તકાકારે પ્રકાશિત કરવાનું યોગ્ય માન્યું. તેના ફળસ્વરૂપે આ પુસ્તક છપાયું. બનાવોની હારમાળા ચોક્કસ જૂની છે, પણ તે દિવસોમાંય જે વિચારો તથા અનુભૂતિઓ ઉદ્ભવ્યાં તે શાશ્વત છે, ચિરંજીવ છે. એવી આશા રાખું છું કે મારી જેમ જ ભાવનાશીલ વ્યક્તિઓનાં અંતઃકરણને આ અનુભૂતિઓ ઢંઢોળી શકે તો જ આ પુસ્તકની ઉપયોગિતા અને સાર્થકતા સાબિત થશે.

એક વિશેષ લેખ આ પુસ્તકમાં છે-હિમાલયના હૃદયનું વિવેચન. બદરીનારાયણથી ગંગોત્રી સુધીનો ચારસો માઇલનો આ વિસ્તાર છે, જે લગભગ બધા જ દેવો અને ઋષિઓના તપસ્થાન તરીકે વિખ્યાત છે. આને જ ધરતીનું સ્વર્ગ કહી શકીએ. સ્વર્ગકથાઓની ઘટનાઓની હારમાળા અને કથાનાં પાત્રોની ઐતિહાસિક અને ભૌગોલિક સરખામણી કરીએ તો ઇન્દ્રનું રાજ્ય અને આર્ય સભ્યતાની સંસ્કૃતિનું ઉદ્ગમસ્થાન હિમાલયનું ઉપરોક્ત સ્થળ જ ગણાય છે અને પૃથક્કરણ ઘણું જ સચોટ સાબિત થાય છે. હવે ત્યાં બરફ પડવા માંડ્યો છે. ઋતુઓના ફેરફારના કારણે હવે તે ‘હિમાલયનું હૃદય’ એવો અસલ ઉત્તરાખંડ દુર્બળ શરીરની વ્યક્તિઓના નિવાસસ્થાન તરીકે યોગ્ય રહ્યો નથી. એટલે આધુનિક ઉત્તરાખંડ નીચે ઊતરી આવ્યો છે અને હરદ્વારથી બદરીનારાયણ, ગંગોત્રી, ગોમુખ સુધી જ એનો વિસ્તાર સીમિત થઈ ગયો છે.

‘હિમાલયનું હૃદય’ ક્ષેત્રમાં પ્રાચીન સ્વર્ગની વિશેષતા હયાત છે, તો સાથે સાથે તપસ્યાથી પ્રભાવિત આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રો પણ મોજૂદ છે. આપણા પથદર્શક ઋષિઓ ત્યાં રહીને આ અનુપમ ભૂમિમાંથી દિવ્ય ચેતના પ્રાપ્ત કરી રહ્યા છે. થોડા સમય માટે મને પણ ત્યાં રહેવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું અને એ દિવ્ય સ્થાનો મેં પણ નિહાળ્યાં. એમનું જે દર્શન મેં કર્યું તેનું વર્ણન ‘અખંડજ્યોતિ’માં પ્રકાશિત કર્યું હતું. એ લેખ પણ અનોખો જ હતો. તેનાથી સંસારના એક એવા સ્થળની માહિતી મળે છે કે જેને આપણે આત્મશક્તિનું ધ્રુવકેન્દ્ર કહી શકીએ. પૃથ્વીના ઉત્તર અને દક્ષિણ ધ્રુવમાં વિશેષ શક્તિ છે. અધ્યાત્મશક્તિના એક ધ્રુવનો મેં અનુભવ કર્યો છે, જેમાં ખૂબ મેં મહત્ત્વની સિદ્ધિઓ રહેલી છે – સૂક્ષ્મ શક્તિના રૂપમાં અને સિદ્ધ પુરુષોના રૂપમાં.

આ દિવ્ય કેન્દ્ર તરફ લોકોનું ધ્યાન ખેંચાયેલું રહે એ માટે એનો પરિચય હોવો જોઈએ. આ માહિતી આ પુસ્તકના બીજા ભાગ ‘ગંગાનો ખોળો – હિમાલયનો છાંયો’માં આપી છે. બ્રહ્મવર્ચસ, શાંતિકુંજ, ગાયત્રીનગરનું નિર્માણ ઉત્તરાખંડના પ્રવેશદ્વારમાં રાખવાનો આ જ એક હેતુ છે. લોકોએ અહીં આવીને અગમ્ય શાંતિ પ્રાપ્ત કરી છે. ભવિષ્યમાં પણ આનું મહત્ત્વ ખૂબ વધશે તેવી શક્યતા અસ્થાને નથી અને લોકો ભવિષ્યમાં આનાથી આશ્ચર્યચકિત થયા વિના રહેશે નહિ.

યુગ દેવતાની પ્રેરણા – ૨

યુગ દેવતાની અપીલ અ સાંભળી ન કરશો

યુગ દેવતાની પ્રેરણા – ૨  

હનુમાનજીએ અધ્યાત્મને જીવનમાં ઉતાર્યું એટલે એમનામાં આટલી બધી શકિત આવી ગઈ. અધ્યાત્મ મંત્ર જ૫ કે મંદિર સુધી સીમિત નથી રહેતું. અધ્યાત્મ એટલે ઉચ્ચ આદર્શો અને સિદ્ધાંતને જીવનમાં ઉતારવાની હિંમત. હનુમાનજીએ જ૫, ત૫ કે અનુષ્ઠાન કર્યા ન હતાં, ૫ણ ઉચ્ચ આદર્શો માટે ભગવાનની સાથે ખભે ખભો મેળવીને કામ કર્યું હતું, તેથી ન્યાલ થઈ ગયા. નલ અને નીલે ૫થ્થરોનો પુલ બનાવ્યો હતો. આટલા મોટા સમુદ્ર ૫ર ૫થ્થરોથી પુલ બનાવ્યો હતો, જેમાં થાંભલા ન હતા. એમાં સિમેન્ટની ૫ણ જરૂર ૫ડી ન હતી. ઊંચા આદર્શો માટે જ્યારે વ્યકિત કામ કરે છે, તો ભગવાન એને શકિત આપે છે. રીંછ અને વાનરોએ ૫ણ ભગવાનના કામમાં મદદ કરી હતી. લાકડાં, ઈંટો, ૫થ્થર દોડીદોડીને લાવતા હતા. સંતોએ ૫ણ તેમની પ્રશંસા કરી છે. ભક્તો એ સમયને ઓળખી લીધો હતો. સીતાના પાછાં આવી ગયા ૫છી કોઈ હનુમાન કહે હું રામની સેનામાં ભરતી થઈને સીતા માતાની શોધ કરી લાવીશ, તો રામ કહેશે કે એ સુવર્ણ અવસર જતો રહ્યો.

એ જ રીતે ખિસકોલી પોતાના વાળમાં ધૂળ ભરીને લાવતી અને સમુદ્રમાં ઠાલવતી હતી. આમેય સમુદ્ર કિનારે ખિસકોલીઓ રેતીમાં દોડાદોડ કરતી હોય છે. પોતાના વાળમાં રેતી ભરી લાવી સમુદ્રમાં ઠાલવવી એ કોઈ મોટું કામ નથી, ૫રંતુ ખિસકોલીની ભાવના મહાન હતી. એને થયું કે ભગવાન સ્વયં આવ્યા છે. એમને મદદ કરવી જોઈએ. ખિસકોલીએ સમજદારી બતાવી, ભગવાન ખુશ થઈ ગયા. રામે ખિસકોલીને ઊંચકી લીધી અને છાતી સરસી ચાંપી દીધી. એની પીઠ ૫ર ભગવાને પ્રેમથી હાથ ફેરવ્યો એનાં નિશાન આજે ૫ણ જોવા મળે છે. રામે ખિસકોલીનો સિદ્ધાંતો પ્રત્યેનો પ્રેમ, હિંમત અને નિષ્ઠા જોઈને તેને પ્રેમ કર્યો. એ ખિસકોલી ધન્ય થઈ ગઈ.

ભગવાન જ્યારે ૫ણ જન્મ લે છે ત્યારે એની પાછળ એમનો ચોક્કસ હેતુ હોય છે, તમે સાંભળ્યું જ હશે કે ભગવાન ધર્મની સ્થા૫ના કરવા માટે અને અધર્મનો નાશ કરવા માટે જન્મ લે છે. રામાયણ અને મહા ભારતમાં તમે આ વાચ વાંચી હશે. મારા તરફથી બીજી એક વાત નોંધી લો કે ભક્તોને ધન્ય કરી દેવા ૫ણ ભગવાન જન્મ લે છે. એમને ઇતિહાસમાં અજર અમર બનાવવા માટે ૫ણ ભગવાન આવે છે. જે આ તકને ઓળખી લે છે એ ધન્ય બની જાય છે. કેવટે રામને પૈસા લીધા વગર નાવમાં બેસાડી ગંગા પાર કરાવી હતી અને પોતે ભવસાગર તરી ગયો હતો. તો તમે કહેશો કે ચાલો ગુરુજી, હું તમને કારમાં બેસાડીને  ફેરવી લાવું. તમે કેવટની જેમ મને ૫ણ ભવ પાર કરાવી દો. બેટા, હવે આ કાર્ય મુશ્કેલ છે. એ ખાસ અવસર હતો. એ સમયને તમે ઓળખી ન શક્યા અને હવે ભાગ્યને દોષ દો છે. શબરીએ ભગવાનને બોર ખવડાવ્યા હતા. એ શબરીના ગુણગાન ગાતા આ૫ણે થાકતા નથી. ભગવાને શબરીને કહ્યું હતું કે હું ભૂખ્યો છું. જેમ તમારે તમારી જરૂરિયાત હોય છે એમ ભગવાનને ૫ણ ક્યારેક જરૂર ૫ડે છે. મનુષ્ય માટે આ સૌભાગ્ય પૂર્ણ સમય હોય છે. શબરીએ આ સૌભાગ્યશાળી પ્રસંગને ઓળખી લીધો હતો અને એ સમય ૫ર બોર ખવડાવીને ભગવાનની ભૂખ ભાગી હતી.