યુગ ક્રાંતિના ઘડવૈયાની કલમેથી…
May 16, 2022 Leave a comment
जहाँ गायत्री रूपी प्रकाश जाता है वहाँ से दुर्विचार और दुर्भावना रूपी अन्धकार अपना स्थान छोड़ देता है ।
जब अन्तःकरण पवित्र हो जाता है, मन पर चढ़े हुए सभी मल विक्षेप कट जाते हैं, ईर्ष्या, द्वेष, घृणा, निन्दा, बेईमानी, काम, क्रोध, लोभ, अहंकार की अनाधिकार चेष्टाओं से रहित हो जाता है सत्य, प्रेम, न्याय, दया, ईमानदारी संयम, सहानुभूति आदि गुणों का विकास हो जाता है, तभी भगवान् दर्शन देते हैं ।।
May 16, 2022 Leave a comment
क्या हम जिंदगी भर, बीबी – बच्चों को ही खिलाते रहेंगे? जिस पर मनुष्य का भविष्य टिका है, क्या उसके लिए कुछ नहीं कर सकेंगे? अपने लिये अधिक, समाज के लिए इतना कम| यह कैसे होगा? मेरे गुरु ने दुखियारों की सेवा, समाज की सेवा कम की है, परन्तु उसने सारे विश्व को हीला दिया है। दूसरों के दुःखो को देखकर यह सोचते हैं कि इसके लिए हम क्या करें? उस समय में रो पड़ता हूँ तथा उसे सहायता किये बिना मेरा मन नहीं मानता है।
युगऋषि श्रीराम शर्मा आचार्य
April 13, 2022 Leave a comment
સૌના માટે સરળ ઉપાસના સાધના
ૐ ભૂર્ભુવઃ સ્વઃ તત્સવિતુર્વરેણ્ય ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
આ પુસ્તક ઇચ્છિત લક્ષ્યને પૂરું કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી તથા સહાયરૂપ નીવડશે એવો વિશ્વાસ છે . નવા તથા જૂના તમામ સાધકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની રચના માટે તથા પોતાના વ્યક્તિત્વના વિકાસ માટે યોગ્ય લાભ ઉઠાવી શકે છે .
સાધના આંદોલન પર એક દૃષ્ટિ
મંત્રલેખન શા માટે ?
(૧) મંત્ર યા નામ લખવાથી આપણી અંદર એકાગ્રતા તથા શ્રેષ્ઠ માનસિક સ્થિતિ પેદા થાય છે અને ગુણોનો વિકાસ થાય છે.
(૨) મંત્રોના શબ્દોનો અર્થ અલગ અલગ હોય છે, પરંતુ એ બધામાં પ્રણામ અને પ્રાર્થનાનો ભાવ એકસરખો છે. તમામ મંત્રોનો મૂળભાવ આ જ છે પ્રણામ ! અમને આપનું દિવ્ય તેજ આપો, અમને શ્રેષ્ઠ માર્ગ પર ચાલવાની પ્રેરણા આપો.” આ ભાવ માતૃભાષામાં લખવાથી મન, બુદ્ધિ અને હૃદય ત્રણેયની શુદ્ધિ થાય છે.
(૩) ઉપરોક્ત ભાવમાં પોતાની રુચિ અનુસાર ખાલી જગ્યાએ ઇષ્ટદેવનું નામ અથવા ભગવાનનું નામ, ભગવતી માતા વગેરે કોઈપણ સંબોધન જોડી દો.
સૂચનો
(૧) મધ્યમ ગતિથી મંત્રલેખન કરો. શ્રદ્ધા સાથે લખો. (૨) બની શકે તેટલા સ્વચ્છ અને સુંદર અક્ષરે લખો.
અભ્યાસ
(૧) આપ જ્યારે નવું પાનું શરૂ કરો ત્યારે પ્રથમ લીટીમાં પોતાની માતૃભાષામાં સંબોધન સહિત ઉપરોક્ત ભાવ લખો.
(૨) આપ જે મંત્ર યા નામ જપતા હો તે લખવાનો આરંભ કરો. સામાન્ય રીતે અગિયાર વાર મંત્ર યા નામ લખો. જો આપને વધારે ઇચ્છા હોય તો વધુ લખો.
(૩) જ્યારે પાનું પૂરું થાય ત્યારે છેલ્લી લીટીમાં ઉપરોક્ત ભાવ ફરી લખો.
(૪) મંત્રલેખન બુકને માથે અડકાડો અને સાચવીને એક જગ્યાએ મૂકી દો.
મંત્રલેખનને વધુ પ્રભાવશાળી કેવી રીતે બનાવી શકાય ?
(૧) મંત્ર લખતી વખતે
– મનમાં મંત્રના પ્રથમ શબ્દના અર્થને લાવો.
– આ અર્થને મનમાં જાળવી રાખો, હવે બીજો મંત્ર લખો.
– પછી મનમાં મંત્રના બીજા શબ્દના અર્થને લાવો.
– આ અર્થને સતત જાળવી રાખો અને એક વધુ મંત્ર લખો.
– આ રીતે ક્રમશઃ એકએક શબ્દના અર્થને મનમાં લાવતા જાઓ અને નક્કી કરેલી સંખ્યામાં મંત્રલેખન કરો.
(૨) ભગવાનનું નામ લખતી વખતે -ઇષ્ટદેવના ગમતા એક ગુણને મનમાં લાવો. – આ ગુણને સતત જાળવી રાખો. એક લીટીમાં લગભગ ૧૬ વાર નામ લખો.
– આ રીતે ક્રમશઃ એકએક ગુણને મનમાં લાવો અને નક્કી કરેલી સંખ્યામાં નામલેખન કરો.
April 13, 2022 Leave a comment
સૌના માટે સરળ ઉપાસના સાધના
ૐ ભૂર્ભુવઃ સ્વઃ તત્સવિતુર્વરેણ્ય ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
આ પુસ્તક ઇચ્છિત લક્ષ્યને પૂરું કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી તથા સહાયરૂપ નીવડશે એવો વિશ્વાસ છે . નવા તથા જૂના તમામ સાધકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની રચના માટે તથા પોતાના વ્યક્તિત્વના વિકાસ માટે યોગ્ય લાભ ઉઠાવી શકે છે .
સાધના આંદોલન પર એક દૃષ્ટિ
દિવસના બાકીના ભાગની સાધનાનો કાર્યક્રમ
(૧) આ પહેલાં પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે પરમપૂજ્ય ગુરુદેવ સાધનાનો અર્થ જીવનસાધના કરતા હતા. આપણા વિચારો, ભાવ અને કર્મ પશુઓ જેવાં સ્વાર્થયુક્ત અને વિવેકહીન ન હોવાં જોઈએ. મનુષ્યરૂપી બાહ્ય આવરણ મળ્યું છે, તો માનવતારૂપી આંતરિક આવરણ પણ જરૂરી છે. મનુષ્ય કહેવડાવવા માટે ઓછામાં ઓછી શરત છે કે પોતાના વિચારો, ભાવ અને કર્મોને પાશવતાથી દૂર રાખવાં. સંયમસાધના પાશવતાથી આપણો સારી રીતે બચાવ કરે છે.
(૨) બીજું ડગલું છે – વિચારો, ભાવ અને કર્મની પ્રગાઢતામાં વૃદ્ધિ. આપણે જે કંઈ પણ ઇચ્છા કરીએ, વિચારીએ તે શ્રેષ્ઠ વિચારીએ. જે કંઈ કરીએ તે શ્રેષ્ઠ કરીએ. જે કંઈ કરીએ તેની સાથે પ્રથમ શ્રેષ્ઠ ઉદ્દેશો અને શ્રેષ્ઠ ભાવોને જોડી લઈએ, પછી કરીએ. માનવતાને સાધવાની કલા એ છે કે આપણું કોઈપણ કર્મ માત્ર કોરું કર્મ ન હોવું જોઈએ, કર્મની પાછળ શ્રેષ્ઠ વિચારો અને શ્રેષ્ઠ ભાવની પ્રેરણા પણ ધૈવી જોઈએ. સ્વાધ્યાય તથા સાધનાનો નિત્ય અભ્યાસ આ પ્રેરણા પ્રાપ્ત કરવામાં આપણને ખૂબ જ મદદ કરે છે
(૩) ત્રીજું ડગલું છે – સ્વાધ્યાય અને સંયમ દ્વારા સાધવામાં આવેલ… પોતાના જીવનને દેવકોટી સુધી ઊંચે ઉઠાવવું. જે વ્યક્તિ પોતની આસપાસના વિસ્તારમાં એકલવાયું જીવન જીવી રહી હોય અથ સામૂહિકતા અપનાવવામાં મુશ્કેલીનો અનુભવ કરી રહી હોય તેને સાંત્વન આપવા, પ્રોત્સાહિત કરવા તથા આગળ વધારવા માટે સહકાર આપવો. આ શ્રેષ્ઠ કર્મ અધ્યાત્મના માર્ગમાં પાછળ રહી ગયેલા લોકોનું હિત તો કરે જ છે, સાથે સાથે એ આપણા જીવનને દેવતાઓની શ્રેણી સુધી ઉપર ઉઠાવે છે. ધર્મશાસ્ત્રોએ આ પ્રકારની સેવાનાં ખૂબ જ ગુણગાન ગાયાં છે. તેને “ભગવાનનું ભજન કરવું’ એમ કહેવામાં આવ્યું છે. કેવળ ગાવા વગાડવાને જ ભજન કહેવામાં આવતું નથી.ભજ સેવાયામ્ – સેવા પણ ભજન છે, સર્વશ્રેષ્ઠ ભક્તિ છે એવો ધર્મશાસ્ત્રોનો ઉદ્ઘોષ છે. આપણે આપણા મનમાં એવો વિશ્વાસ દૃઢ કરીએ કે –સેવાસાધનાનો નિયમિત અભ્યાસ આપણને દેવકોટી સુધી પહોંચાડી દે છે.
આ રીતે જ્યારે આપણે સ્વાધ્યાય, સંયમ તથા સેવાને આપણી દિનચર્યામાં યોગ્ય સ્થાન આપીએ છીએ ત્યારે આપણી ઉપાસના પણ ક્રમશઃ ભગવાનની સાધના અને પછી ભગવાનની આરાધનાની ઊંચાઈ સુધી પહોંચી જાય છે. સાધનાના કાર્યક્રમમાં ધાર્મિક કાર્યોની સાથે સાથે સ્વાધ્યાય, સંયમ તથા સેવાના પાંચ સુલભ કાર્યક્રમો પણ આપવામાં આવ્યા છે. એ અભ્યાસ સૌના માટે સહજસાધ્ય છે. એમાંથી જેને સાધી શકો તેનો આપ આરંભ કરી દો. બાકીનાને પોતાની સગવડતા અને વધતી જતી શક્તિ અનુસાર ક્રમશઃ જોડતા જાઓ અને ઉજ્જવળ સાધનાના પથ પર આગળ વધતા જાઓ. બસ, આપ અહંકારથી દૂર રહો અને તમારી લગન જાળવી રાખો.
April 13, 2022 Leave a comment
સૌના માટે સરળ ઉપાસના સાધના
ૐ ભૂર્ભુવઃ સ્વઃ તત્સવિતુર્વરેણ્ય ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
આ પુસ્તક ઇચ્છિત લક્ષ્યને પૂરું કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી તથા સહાયરૂપ નીવડશે એવો વિશ્વાસ છે . નવા તથા જૂના તમામ સાધકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની રચના માટે તથા પોતાના વ્યક્તિત્વના વિકાસ માટે યોગ્ય લાભ ઉઠાવી શકે છે .
સાધના આંદોલન પર એક દૃષ્ટિ
દાનપુણ્ય
યોગ્ય દક્ષિણા આપવાથી જ ઉપાસના અને યજ્ઞનું કર્મ સફળ થાય છે. એટલા માટે દાન પુણ્ય દ્વારા જ ઉપાસનાનું સમાપન કરો. પોતાનાં બાળકો પાસે દાનપુણ્ય અપાવી તેમને સંસ્કારવાન બનાવો. દાન જેવું સેવાનું મહાન કાર્ય અહંકારનું વિષ દૂર કરે છે. આથી આગળના અભ્યાસ અંતર્ગત આપવામાં આવેલ પ્રેરણાદાયક વાક્યો યાદ કરી લો, બાળકોને પણ યાદ કરાવી દો.
સૂચનો –
(૧) નમ્રતાપૂર્વક અભ્યાસ કરો.
(૨) સેવાનો સુયોગ માની આ અભ્યાસ કરો.
(૩) પ્રેમપૂર્વક મીઠી વાણીનો ઉપયોગ કરી ઉત્સાહ જગાડી બાળકો પાસે આ અભ્યાસ કરાવો.
અભ્યાસ
(૧) માટીનું એક વાસણ લઈને તેને પીળા રંગથી રંગી તેની ઉપર સ્વસ્તિક બનાવી તેને સુંદર રીતે સુશોભિત કરો. લાકડાનો બાજઠ લો યા ઈંટો ગોઠવી બાજઠ જેવો આકાર બનાવો. તેને પૂજાસ્થાનની બાજુમાં સ્થાપો. આ ધર્મઘટ છે.
(૨) બાજઠની બાજુમાં બીજા વાસણમાં સાફ કરેલું કોઈ પણ અનાજ ભરી રાખો, જેનો આપ સ્વયં ઉપયોગ કરતા હો.
(૩) અર્ધ્ય અર્પણ કર્યા બાદ નાનાં બાળકોમાંથી જે સૌથી મોટું હોય (છોકરો કે છોકરી) તેને પ્રેમપૂર્વક ધર્મઘટ પાસે લઈ જાઓ. ઢાંકણું ખોલો.
(૪) વાસણમાંથી અનાજ બહાર કાઢો. પહેલાં બાળકનો ખોબો ભરો, પછી પોતાનો.
(૫) હવે આપ શ્રદ્ધાપૂર્વક બોલો, “પહેલાં બીજાઓને અન્ન, બાદમાં આપણા માટે’’ આમ કહી પોતાના ખોબામાં રહેલ અનાજને ધર્મઘટમાં નાંખો.
(૬) બાળકને પણ પ્રેમપૂર્વક એવું કહેવા અને કરવા માટે કહો. બાળક પાસે તેના ખોબામાંનું અનાજ ધર્મઘટમાં નંખાવો. બાળક જો ભૂલ કરે, તો તેને પ્રેમપૂર્વક સમજાવો.
(૭) ઢાંકણું બંધ કરો.
આ દાનપુણ્યનું કાર્ય કરી લીધા પછી સવારની ઉપાસનાનો કાર્યક્રમ પૂરો થઈ જાય છે. વધુ માહિતી
(૧) અન્ન અને ધર્મઘટની વ્યવસ્થા સૌથી ઉત્તમ છે, પરંતુ એમાં જો મુશ્કેલીનો અનુભવ થાય, તો બદલામાં રૂપિયાના સિક્કા અને બંધ ગલ્લાનો ઉપયોગ કરી શકાય. એ ગલ્લામાં સિક્કાઓ નાખતાં આપ પણ બોલો અને છોકરા કે છોકરીને પણ એ બોલવા જણાવો, “અમારાં સાધનો પ્રથમ સેવાના કામમાં વપરાય, ત્યાર પછી જ સ્વાર્થના કામમાં વપરાય.
(૨) છોકરા કે છોકરી વચ્ચે કોઈ ભેદ ન રાખો. બાળકોમાં જે સૌથી મોટું હોય તેની પાસે પૈસા યા અનાજ ધર્મઘટમાં નંખાવો. જો નાનાં બાળકો ન હોય, તો જાતે જ આ દાનપુણ્યનો ક્રમ પૂરો કરો.
April 6, 2022 Leave a comment
સૌના માટે સરળ ઉપાસના સાધના
ૐ ભૂર્ભુવઃ સ્વઃ તત્સવિતુર્વરેણ્ય ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
આ પુસ્તક ઇચ્છિત લક્ષ્યને પૂરું કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી તથા સહાયરૂપ નીવડશે એવો વિશ્વાસ છે . નવા તથા જૂના તમામ સાધકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની રચના માટે તથા પોતાના વ્યક્તિત્વના વિકાસ માટે યોગ્ય લાભ ઉઠાવી શકે છે .
સાધના આંદોલન પર એક દૃષ્ટિ
જપ તથા ધ્યાન
“ વાણી , મન અને હૃદય ત્રણેયને એક કરી મંત્રનો યા નામનો વારંવાર ઉચ્ચાર કરવો એ જપ છે . ઈશ્વરનું તથા તેમના દિવ્ય ગુણોનું ચિંતન કરવું એ ધ્યાન છે . ’ ’
નીચે અ , બ , ક એમ ત્રણ પ્રકારનાં ધ્યાન આપવામાં આવ્યાં છે . પોતાની રુચિ તથા શક્તિ અનુસાર ગમે તે એક પસંદ કરો . જપ કરવાની સાથે દ ૨૨ોજ એ ધ્યાન કરો . આપ પોતાની ઇચ્છા અનુસાર જપ માટે મંત્ર યા ભગવાનનું નામ પસંદ કરી લો .
આપ કોઈપણ જપ અથવા ધ્યાન કરો , પરંતુ સૂચનોનું પાલન અવશ્ય કરો , તો જ પ્રગતિ થશે .
સૂચનો ઃ આ સૂચનો ત્રણેય પ્રકારના ધ્યાન માટે છે ઃ
( ૧ ) પૂર્વ યા ઉત્તર દિશામાં યા બાજઠ પર સ્થાપવામાં આવેલ છબી કે મૂર્તિ સમક્ષ મોઢું કરીને બેસો .
( ૨ ) સ્થિર આસને બેસવાની આદત પાડો , વારંવાર બેઠક બદલવાથી ધ્યાન તૂટે છે .
( ૩ ) માળાના મણકાને મંત્ર પૂરો થાય અથવા ઈશ્વરનું નામ પૂરું થાય પછી જ સરકાવો , પહેલાં નહિ .
( ૪ ) મંત્ર અથવા નામના મનમાં ને મનમાં અથવા ખૂબ જ ધીમા અવાજે જપ કરો .
( ૫ ) સામાન્ય ગતિએ જપો . તીવ્ર તથા મંદ ગતિ યોગ્ય નથી .
( ૬ ) જપ કે ધ્યાન એકાગ્ર મનથી કરો , મનને સંસારના પ્રશ્નોમાં ન ડુબાડો .
( ૭ ) શ્રદ્ધા તથા આત્મીયતાનો ભાવ સતત જાળવી રાખવાનો પ્રયત્ન કરો .
( અ ) જો ધ્યાન કરવાનું શક્ય ન બને તો સૂચનો – ઉપર દર્શાવ્યા પ્રમાણે .
અભ્યાસ
( ૧ ) આંખો ખુલ્લી રાખો .
જેવી રીતે આપ આપના સ્વજનને કે જેમની તરફ આપને વધુ લાગણી હોય , વધુ શ્રદ્ધા હોય તેમને તમે જે આત્મીયતાના ભાવથી , લાગણીસભર બનીને નિહાળો છો એવી જ રીતે આત્મીયતાના ભાવથી પોતાના ઇષ્ટદેવના ફોટા મૂર્તિને થોડા સમય સુધી જોતા રહો .
આખા શરીરને અથવા તેમનાં ચરણોને કે મુખને .
( ૨ ) આપ દર્શન કરવાની સાથે સાથે પોતાની રુચિ અનુસાર મનમાં ને મનમાં ભગવાન પ્રત્યે આત્મીયતાનો ભાવ દર્શાવતાં નીચેનાં વાક્યોનો ઉચ્ચાર કરો –
હે ભગવાન ! –
આપ જ મારો પ્રાણ છો . –
આપ જ સાક્ષાત્ પવિત્રતા છો .
આપ જ મારા દુખને હરનારા છો . –
હે કરુણામય પ્રભુ ! મને સદ્ગુદ્ધિ આપો . – આપ મારો આનંદ છો . –
સૌને સદ્બુદ્ધિ આપો .
જો આપ ઇચ્છો તો પોતાની ઇચ્છા અનુસાર અન્ય ભાવ ધરાવતાં વાક્યો બનાવી શકો .
( ૩ ) શ્રદ્ધાપૂર્વક પ્રણામ કરો . હવે સામાન્ય ગતિથી જપ શરૂ કરો .
( ૪ ) જપ દરમિયાન શ્રદ્ધાના ભાવ સાથે સતત ભગવાનના શરીરને કે ચરણોને યા આત્મીયતાના ભાવ સાથે મુખને નિહાળતા રહો .
( ૫ ) આપ વચ્ચે વચ્ચે મનમાં કોઈપણ સદ્ભાવ પેદા કરતા રહો .
( ૬ ) આ રીતે આપ જપ , દર્શન , ભાવનાત્મક નામસ્મરણ કરવાની સાથે સાથે ઓછામાં ઓછી એક માળા ( યા ૧૦ મિનિટ ) અથવા થઈ શકે ત્યાં સુધી જપ કરો .
( ૭ ) અંતમાં શ્રદ્ધાભાવ સાથે ઇષ્ટદેવતાને પ્રણામ કરો અને જપનું સમાપન કરો .
( બ ) જો થોડું થોડું ધ્યાન લાગતું હોય તો – સૂચનો – પ્રથમ દર્શાવ્યા મુજબ .
અભ્યાસ
( ૧ ) આંખો ખુલ્લી રાખો .
( ૨ ) આપને જે વ્યક્તિ પ્રત્યે અગાધ પ્રેમ હોય , લાગણી હોય , શ્રદ્ધા હોય તેને જે આત્મીયતાના ભાવથી જુઓ છો , એવી જ રીતે આપ આપના ભગવાનના ફોટા મૂર્તિને આત્મીયતાના ભાવ સાથે શ્રદ્ધાપૂર્વક નિહાળતા રહો .
( ૩ ) આપ ભગવાનનાં દર્શન કરવાની સાથે સાથે પોતાની રુચિ અનુસાર તેમના પ્રત્યે આત્મીયતાનો ભાવ દર્શાવતાં સંપૂર્ણ ભાવના સહિત મનમાં ને મનમાં નીચેનાં વાક્યોનો ઉચ્ચાર કરતા રહો . જેમ કે હે
ભગવાન ! – આપ જ મારો પ્રાણ છો . – આપ જ સાક્ષાત્ પવિત્રતા છો . આપ જ મારાં દુખોને હરનારા છો . – આપ જ મારો આનંદ છો . – સૌને સદ્બુદ્ધિ આપો . – હે કરુણાનિધાન પ્રભુ ! મને સદ્બુદ્ધિ આપો , ( આપની ઇચ્છા હોય તો અન્ય ભાવવાહી વાક્યો બનાવી શકો . )
( ૪ ) શ્રદ્ધાના ભાવ સાથે પ્રણામ કરો . હવે સામાન્ય ગતિથી જપ શરૂ કરો .
( ૫ ) આપે જે અંગને યા શરીરને જોયું હોય તેનું શ્રદ્ધા તથા આત્મીયતાના ભાવ સાથે ધ્યાન કરો , ધ્યાનને લાંબા સમય સુધી ટકાવી રાખવાનો પ્રયત્ન કરો . સાથે જપ પણ ચાલુ રાખો . તેમના તેજયુક્ત સ્વરૂપનું ધ્યાન કરવાનો પ્રયત્ન કરો . જો એવું ન થઈ શકે તો નિરાશ ન થાઓ . ધીરે ધીરે પ્રયત્ન ચાલુ રાખવાથી સફળતા મળશે . હવે જ્યારે મન તેનાથી કંટાળી જાય યા ફોટા કે મૂર્તિનું પ્રતિબિંબ માનસપટલ પરથી દૂર થાય ત્યારે હળવેથી આંખો ખોલો . જપ ચાલુ રાખો .
( ૬ ) આત્મીયતાના ભાવ સાથે ફોટા મૂર્તિને જોતા રહો , મનમાં ને મનમાં આત્મીયતાનો ભાવ પેદા કરો .
( ૭ ) થોડા સમય પછી ફરી હળવેથી આંખો બંધ કરો અને જોયેલા અંગનું યા શરીરનું મનમાં ધ્યાન કરો .
( ૮ ) આ રીતે ખુલ્લી અને બંધ આંખો વડે દર્શન કરો અને ધ્યાનના ક્રમનું વારંવાર પુનરાવર્તન કરતા રહો . જપ સતત ચાલુ રાખો .
( ૯ ) આ ક્રમ પ્રમાણે ઓછામાં ઓછી ૧ માળા ( યા ૧૦ મિનિટ ) અથવા જેટલા સમય સુધી થઈ શકે એટલા સમય સુધી શ્રદ્ધા સાથે જપ , ધ્યાન તથા ભગવાનના નામનું સ્મરણ કરો
( ૧૦ ) અંતમાં શ્રદ્ધાપૂર્વક ઇષ્ટદેવતાને પ્રણામ કરી જપનું સમાપન કરો .
ક . જો સારી રીતે ધ્યાન લાગતું હોય તો સૂચનો – અગાઉ દર્શાવ્યા પ્રમાણે . નીચે આપવામાં આવેલું ધ્યાન , કેવળ વાક્યોનું ધ્યાન કરો , ઉચ્ચાર નહિ . ઓછામાં ઓછી ૧ મિનિટ સુધી વાક્યોનું ધ્યાન કરો .
અભ્યાસ
( ૧ ) આંખો બંધ રાખો ,
( ૨ ) શ્રદ્ધા અને આત્મીયતાની ભાવના સાથે પોતાના ઇષ્ટદેવના નામનું સ્મરણ કરો .
( ૩ ) સામાન્ય ગતિથી જપ શરૂ કરો .
( ૪ ) જપની સાથે સાથે નીચે દર્શાવવામાં આવેલ ત્રણ સોપાનોનું ધ્યાન કરો :
પ્રથમ સોંપાન
ધ્યાન કરો : – ભગવાન સૂર્યનારાયણમાંથી સૂર્ય વલયની વચ્ચે બિરાજમાન ઇષ્ટદેવતામાંથી દેવાત્મા હિમાલયમાંથી – દિવ્ય પ્રકાશપુંજ આવી રહ્યો છે . – મારી ચારે તરફ વરસી રહ્યો છે . – હું આ દિવ્ય પ્રકાશમાં ડુબી ગયો છું .
બીજું સોપાન ધ્યાન ચાલુ રાખો ઃ- – મારું મન પ્રકાશવાન હૃદય પ્રકાશવાન , – બહાર અને અંદરથી શરીર પ્રકાશવાન , – કણ કણ પ્રકાશવાન .
ત્રીજું સોપાન
ધ્યાન ચાલુ રાખો : – પ્રકાશવાન મન ….. પવિત્ર મન .
પ્રકાશવાન હૃદય . .ઉદાર હૃદય . પ્રકાશવાન શરીર . .સેવાભાવી શરીર .સેવામય જીવન ….. સાર્થક જીવન .
( ૫ ) આ ધ્યાનની સાથે ઓછામાં ઓછી ૩ માળા જપ કરો ,
( ૬ ) જપ સમાપ્ત કરો તે પહેલાં ભાવના કરો – ‘ ‘ હે ભગવાન ! મને સદ્ગુદ્ધિ આપો , ઉજ્જવળ ભવિષ્ય આપો . સૌને સદ્ગુદ્ધિ આપો , સૌને ઉજ્જવળ ભવિષ્ય આપો . ’
( ૭ ) અંતમાં પોતાના ઇષ્ટદેવને શ્રદ્ધાપૂર્વક પ્રણામ કરી જપનું સમાપન કરો .
પ્રાર્થના
‘ મારું મન નિર્મળ બને . હું શ્રેષ્ઠ મનુષ્ય બનું . હું બીજાઓના કામમાં આવું . ” આ પ્રકારના સદ્ભાવોને , પોતાના ઇષ્ટદેવ પ્રત્યે કરવામાં આવતી અભિવ્યક્તિને પ્રાર્થના કરે છે . સાચા મનથી અને શરણાગતિના ભાવથી કરવામાં આવતી પ્રાર્થના ખૂબ જ પ્રભાવશાળી હોય છે .
નીચે આત્મકલ્યાણ અને વિશ્વકલ્યાણની બે પ્રાર્થનાઓ આપવામાં આવી છે તેમને યાદ કરી લો . સૂચનો
( ૧ ) નીચેની પ્રાર્થનાનો ધીમી ગતિએ ઉચ્ચાર કરો .
( ૨ ) શબ્દો પર ધ્યાન આપો . આપ જે બોલી રહ્યા છો એને સમજતા રહો .
( ૩ ) પ્રાર્થનાના શબ્દો અને વાક્યો જેવાં હોય એવો જ ભાવ અંદર પણ પેદા કરો .
અભ્યાસ
આંખો ખુલ્લી રાખો , બંને હાથ જોડી રાખો અથવા કેવળ માનસિક રૂપે ઇષ્ટદેવતાને પ્રણામની ભાવના કરો . પ્ર
થમ પ્રાર્થના –
( ૧ ) હે પ્રભુ ! આપ અમારી ઉપર કૃપા વરસાવો , દુર્બુદ્ધિ દૂર કરી સૌને સદ્ગુદ્ધિ આપો .
( ૨ ) અમે આપના બની રહીએ , શુભ પ્રેરણા લઈએ આથી , કરતા રહીએ અમો નિત્ય પુણ્ય , બચતા રહીએ પાપથી .
( ૩ ) સુખ વહેંચી દુઃખ લઈએ , પ્રભુ ભાવ આવો આપો , સ્વચ્છ ચારિત્ર્ય બને અમારું , ભવિષ્ય ઉજ્જવળ આપો .
બીજી પ્રાર્થના –
( ૧ ) “ હે પ્રભુ ! મારી ખરાબ બુદ્ધિને વ્યવસ્થિત બનાવી દો . હું કોઈની નિંદા કે ચાડી ન સાંભળું , ન કરું . હું કોઈનું ખરાબ ન વિચારું , ન કરું . હું પાપોથી દૂર રહું . ”
( ૨ ) “ હે પ્રભુ ! મને સદ્ગુદ્ધિ આપો . હું સૌની સાથે મીઠું બોલું . સૌનું હિત વિચારું , સૌનું હિત કરું . હું દરરોજ કોઈ ને કોઈ પુણ્યકર્મ કરું . અમે સૌ હળીમળીને રહીએ .
પ્રાર્થના પૂરી થાય પછી શ્રદ્ધાના ભાવ સાથે પ્રણામ કરો .
April 5, 2022 Leave a comment
ૐ ભૂર્ભુવઃ સ્વઃ તત્સવિતુર્વરેણ્ય ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
આ પુસ્તક ઇચ્છિત લક્ષ્યને પૂરું કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી તથા સહાયરૂપ નીવડશે એવો વિશ્વાસ છે . નવા તથા જૂના તમામ સાધકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની રચના માટે તથા પોતાના વ્યક્તિત્વના વિકાસ માટે યોગ્ય લાભ ઉઠાવી શકે છે .
સાધના આંદોલન પર એક દૃષ્ટિ
ષટ્કર્મ – દેવપૂજન
ષટ્કર્મ તથા દેવપૂજનનું ગાયત્રી પરિવાર દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવેલ ઉપાસના સંબંધી પુસ્તકોમાં વિસ્તારપૂર્વક વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે . મોટા ભાગના પરિજનો તેને જાણે છે અને કરે છે પણ ખરા , એટલા માટે એની પદ્ધતિઓનું અહીં પુનરાવર્તન કર્યું નથી .
નિયમો ષટ્કર્મ તથા દેવપૂજનનું પ્રત્યેક કર્મકાંડ કરતી વખતે અંતઃકરણમાં તેને સંબંધિત વિચારો અને શ્રદ્ધા જગાડવાં જરૂરી છે . ત્યારે જ તે પ્રભાવશાળી બને છે અને શક્તિ પેદા કરે છે . જેમ કે –
અભ્યાસ
( ૧ ) પવિત્રતા ધારણ કરવાની ઇચ્છા તથા ભાવની સાથે પવિત્રીકરણ કરો .
( ૩ ) શક્તિ તથા તેજ ધારણ કરવાની ઇચ્છા તથા ભાવ સાથે શિખાબંધન , પ્રાણાયામ , ન્યાસ કરો ,
( ૪ ) નમ્રતા ધારણ કરવાની ઇચ્છા તથા ભાવ સાથે ભૂમિપૂજન કરો .
( ૫ ) ભક્તિભાવને ધારણ કરવાની ઇચ્છા તથા ભાવ સાથે દેવપૂજન કરો .
૪. પાઠ
( ૧ ) જીવન જીવવાનો સાચો રસ્તો ભૂલી ગયેલા લોકોને પાઠ ઉજ્જવળ જીવનનો રસ્તો ચીંધે છે . (
૨ ) મનને સ્થિર બનાવે છે અને જપ તથા ધ્યાનને યોગ્ય બનાવે છે .
સૂચનો : ( ૧ ) પાઠ કરતી વખતે તેની ગતિ ધીમી રાખો . ( ૨ ) સમજીને પાઠ કરો . ( ૩ ) શ્રદ્ધા તથા વિશ્વાસ સાથે પાઠ કરો .
અભ્યાસ
શિક્ષિત લોકો – ‘ ‘ આપણા યુગનિર્માણ સત્સંકલ્પો ” નો પાઠ કરે . અશિક્ષિત લોકો
(૧) નીચે દર્શાવવામાં આવેલ સદ્ભાવને યાદ કરે . ( કાર્યકર્તા તેમને યાદ કરાવે )
( ૨ ) આ સદ્ભાવ સાથે ઈશ્વરને પ્રાર્થના કરો –
“ હે પ્રભુ ! મને સદ્ભાવ અને સદ્ગુદ્ધિ પ્રદાન કરો . હું હંમેશાં શ્રેષ્ઠ જ વિચારતો રહું અને શ્રેષ્ઠ કર્મો કરતો રહું .
હે પ્રભુ ! અમને સૌને સદ્ગુદ્ધિ અને સદ્ભાવ પ્રદાન કરો . અમને સૌને ઉજ્જવળ ભવિષ્ય પ્રદાન કરો . ’ ’
April 4, 2022 Leave a comment
સૌના માટે સરળ ઉપાસના સાધના
ૐ ભૂર્ભુવઃ સ્વઃ તત્સવિતુર્વરેણ્ય ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
આ પુસ્તક ઇચ્છિત લક્ષ્યને પૂરું કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી તથા સહાયરૂપ નીવડશે એવો વિશ્વાસ છે . નવા તથા જૂના તમામ સાધકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની રચના માટે તથા પોતાના વ્યક્તિત્વના વિકાસ માટે યોગ્ય લાભ ઉઠાવી શકે છે .
સાધના આંદોલન પર એક દૃષ્ટિ
દ્વિતિય ખંડ સાધના આંદોલન જનઅભિયાન
જયારે પ્રથમ ખંડની ઉપાસના સારી રીતે થવા લાગે ત્યારે આપ આ દ્વિતીય ખંડમાં રજૂ કરવામાં આવેલ સાધનાનો અભ્યાસ શરૂ કરો . જેમનો ઉપાસના – સાધનાનો અભ્યાસ પ્રથમથી જ ચાલી રહ્યો છે તેઓ પણ આનો ક્રમબદ્ધ અભ્યાસ કરી આગળ વધે .
પ્રથમ ખંડની ભૂમિકામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે મનુષ્યના મનની ઉગ્રતાને શાંત કરવા , પછી તેને વિવેક દ્વારા સમતોલ બનાવવા સર્જન તથા સેવામાં જોડવું તે ખૂબ મોટું કામ છે . તેને તો કેવળ સાચો ધર્મ જ કરી શકે છે . આ મિશનના સ્થાપક પ્રાતઃસ્મરણીય પં . શ્રીરામ શર્મા આચાર્યજીએ સાચા ધર્મનો સરળ અને વ્યાવહારિક અર્થ બતાવ્યો છે – ‘ શ્રેષ્ઠ ચિંતન , ઉજ્જવળ ચારિત્ર્ય અને સેવામય ઉદાર વ્યવહાર , તેમના સંપૂર્ણ શિક્ષણનાં આ ત્રણ જ મૂળ તત્ત્વો છે . આ સાધના આંદોલનની અંતર્ગત ઉપાસના , સાધના અને આરાધનાને પણ આ ત્રણ મૂળ તત્ત્વો દ્વારા જીવંત બનાવવામાં આવી છે . દ્વિતીય ખંડની વિષય સામગ્રી પણ આ જ છે .
આ દ્વિતીય ખંડમાં ઉપાસના – સાધનાનાં જે સોપાનો બતાવવામાં આવ્યાં છે તે નવાં નથી અને વિશેષ મુશ્કેલ પણ નથી . સાધના આંદોલન જનઅભિયાન છે . એટલા માટે અભ્યાસનાં આ સોપાનો શિક્ષિત , અશિક્ષિત , શહેરી કે ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં વસતાં શ્રદ્ધાળુ સ્ત્રીપુરુષો માટે સહજસાધ્ય રાખવામાં આવ્યાં છે .
એમાં નવી વાત એ છે કે આપે આ સોપાનોને કેવળ કર્મકાંડ રૂપે મશીનની જેમ અને ઢંગધડા વગર પૂરાં કરવાનાં નથી . તેમના વિધિવિધાન સાથે પવિત્ર માનસિક સ્થિતિ તથા શ્રદ્ધાને પણ જોડવાની છે . આપ કોઈ કર્મકાંડ યા અભ્યાસ શરૂ કરો તે પહેલાં એ જાણવાનો પ્રયત્ન અવશ્ય કરો કે ક્રિયા કરવાનો ઉદ્દેશ શો છે ? તે કઈ ભાવના સાથે કરવી જોઈએ ? આ ઉદ્દેશ અને ભાવનાને જોડીને આપ અભ્યાસ કરો . આ જ વાસ્તવિક ઉપાસના , સાધના છે . જ્યારે શરીર , મન અને હૃદય ત્રણેય મળીને ઉપાસના યા સાધના કરે છે ત્યારે ચિંતન , ચારિત્ર્ય અને વ્યવહાર આપોઆપ જ સ્વચ્છ થવા લાગે છે . ”
મનુષ્યના ચિંતન , ચારિત્ર્ય , વ્યવહાર વગેરેને સ્વચ્છ બનાવવાં એ જ સાધના આંદોલનનો મૂળ ઉદ્દેશ છે . આ પુસ્તકમાં રજૂ કરવામાં આવેલ સાધનાનાં સોપાનોનો આ જ ઉદેશ છે . આથી આપ “ વિવેચન ખંડ ‘ માં પ્રત્યેક અભ્યાસના વિવેચનનું ધ્યાનપૂર્વક વાંચન કરો અને સમજો . જે ઉદ્દેશો અને ભાવનાઓ તથા આદર્શો , સિદ્ધાંતો કે નિયમો બતાવવામાં આવ્યા છે એમનું પાલન કરતાં કરતાં આપ ઉપાસના સાધના કરશો તો ઇચ્છિત પરિણામ અવશ્ય મળશે . વાંચવામાં આવેલ વાતોને આપ સારી રીતે સમજતા જાઓ અને શ્રદ્ધાની મદદ લઈને એ પ્રકારની માન્યતા બનાવો અને તેની ઉપર વિશ્વાસ રાખો .
આ પુસ્તકમાં ‘ સૂચનો ’ શીર્ષક અંતર્ગત આપવામાં આવેલ તમામ અભ્યાસોમાં એવી વ્યવસ્થા રાખવામાં આવી છે . આ વ્યવસ્થાથી સામાન્ય લાગતા અભ્યાસમાં નવો પ્રાણ આવી ગયો છે . એની પ્રખરતા વધી ગઈ છે . પરિણામ સ્વરૂપે સાધકોના સ્વભાવ અને વ્યવહારમાં સંયમ આવવો સુનિશ્ચિત છે . અંદર સુષુપ્ત રહેલી સર્જનાત્મક શક્તિ જાગૃત થવાની અને ક્રિયાશીલ બનવાની તમામ સંભાવનાઓ છે . અમારી એવી માન્યતા છે કે માનવમનની ઉગ્રતાને શાંત અને સમતોલ બનાવવા અને તેને સેવા તરફ વાળવા તેનાથી સારો ઉપાય ભાગ્યે જ બીજો કોઈ હોઈ શકે . આ ઋષિશક્તિનું અભિનવ માર્ગદર્શન છે .
બીજી નવી વાત એ છે કે ઉપાસના અને સાધનાને એક જ માની લેવાનો જે ભ્રમ ફેલાયેલો છે તેને દૂર કરવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો છે . ઉપાસના તથા સાધના વચ્ચે અંતર છે તે સારી રીતે સમજી લેવું જોઈએ .
સામાન્ય રીતે ઉપાસના પોતાના ઘરમાં પૂજાની ઓરડીમાં યા મંદિરમાં બેસીને કરવામાં આવે છે . તેમાં પ્રાથમિક કર્મકાંડ કરી ભગવાનના નામના યા મંત્રના જપ કરવામાં આવે છે , પરંતુ સાધના કરવા માટે પોતાની જાત પર લગામ રાખવાની હોય છે . પૂજ્ય ગુરુદેવ કહે છે , ‘ ‘ સાધનાનો અર્થ જ જીવનની સાધના છે , અર્થાત્ જીવનને સાધી લેવું . પૂજાના સ્થળે વારંવાર આપ ઉચ્ચાર કરી રહ્યા હતા તત્સવિતુર્વરેણ્યું . અમે સવિતાદેવતાનું , તેમની દિવ્યતાનું વરણ કરી રહ્યા છીએ . આ ઉપાસના હતી . હવે સાધના કરવી હોય , તો આપ જ્યારે બહારની દુનિયામાં જાઓ ત્યારે પૂજાના સ્થળે ભગવાનને કહેલી વાતો યાદ રાખો . સ્વચ્છજવિચારો , વ્યવહાર પણ સ્વચ્છ રાખો . ની – કરણી એક સમાન , એ છે સાધકની પહેચાન . ટૂંકમાં એમ કહેવાય કે જો મંત્ર જપવા તે ઉપાસના છે , તો મંત્ર અનુસાર જીવન જીવવું તે સાધના છે . સાધક એ છે , જે પોતાના વિચારોને , ભાવના અને કર્મોને સાધી લે છે . તેમને તૃષ્ણા અને વાસના , સ્વાર્થ અને સંકીર્ણતાના નીચલા સ્તર સુધી ઊતરી જવા દેતો નથી . સાધકની સાચી ઓળખ છે – પવિત્રતા અને સૌમ્યતા , ઉદારતા અને સેવા .
નામ યા મંત્રના જપ કરી પ્રેરણા લેવી એ સારી વાત છે , પરંતુ તેના કરતાં વધુ શ્રેષ્ઠ બાબત એ છે કે મંત્રની આજ્ઞા માનવી , એને અનુરૂપ જીવન જીવવું . આપ ઉપાસક તો બનો જ , સાથે સાધક પણ બનો . ઉત્તમ ચિંતન , સ્વચ્છ ચારિત્ર્ય તથા સેવામય ઉંદાર વ્યવહાર અપનાવી ભગવાનના પ્રિય પણ બનો . પોતાને શ્રેષ્ઠ મનુષ્ય રૂપે વિશ્વને અર્પણ કરી આપ ધરતી પર સ્વર્ગ ઉતારવામાં ખરેખર ખૂબ જ યોગદાન આપી શકશો . પોતાનો સુધાર કરવો એ ખરેખર આ સંસારની સૌથી મોટી સેવા છે .
સાધના આ જ શિક્ષણ અને માર્ગદર્શન આપે છે . એટલા માટે સવારની ઉપાસનાના ક્રમની રીત બતાવીને જ આ દ્વિતીય ખંડ પૂરો કરી દેવામાં આવ્યો નથી . તેને દિવસની બાકીની સાધનાના ક્રમ સુધી ફેલાવવામાં આવ્યો છે . પૂજ્ય ગુરુદેવે સાધનાનાં ચાર વ્યાવહારિક સ્વરૂપ બતાવ્યાં છે ઉપાસના , સ્વાધ્યાય , સંયમ , સેવા . તેથી આ પુસ્તકમાં ઉપાસના ખંડ બાદ સાધના ખંડ પણ જોડાયેલો છે , જેમાં તેની વિસ્તારપૂર્વક વ્યાખ્યા કરવામાં આવી છે અને આ સત્યનો અનેક પ્રકારે ઉચ્ચાર કરવામાં આવ્યો છે
( ૧ ) એકલી ઉપાસના પૂરતી નથી , તેમાં ચમક પેદા કરવી હોય તો સ્વાધ્યાય કરો ,
( ૨ ) એકલી ઉપાસના પૂરતી નથી , તેનો પ્રભાવ પાડવો હોય તો સંયમનો અભ્યાસ કરો .
( ૩ ) એકલી ઉપાસના પૂરતી નથી , ઈશ્વરની અનુભૂતિ કરવા ઇચ્છતા હો તો સેવા કરો .
વાત ખૂબ જ સરળ છે . સ્વાધ્યાય ચિંતનને ઉચ્ચ બનાવે છે . સંયમ ચારિત્ર્યને સ્વચ્છ બનાવે છે . વિનમ્ર સેવા વ્યવહારને દેવતુલ્ય બનાવી દે છે . આ રીતે આપ શ્રેષ્ઠ ચિંતન , સ્વચ્છ ચારિત્ર્ય તથા સેવામય ઉદાર વ્યવહારનો અર્થાત્ પૂજ્ય ગુરુદેવ દ્વારા સૂચવવામાં આવેલ વાસ્તવિક ધર્મનો નિભાવ સહજ રીતે કરી શકશો . સાધનાનાં ચાર વ્યાવહારિક સ્વરૂપો ઈશ્વરના ઉજ્જવળ માર્ગ પર ચાલવાની શક્તિ પૂરી પાડે છે . પછી ભગવાન દંડ આપનાર ભયાનક શક્તિ સ્વરૂપ લાગતા નથી . ભગવાન તો કોમળતા અને આત્મિક સૌંદર્યનું સાક્ષાત્ સ્વરૂપ છે . આપણે શ્રેષ્ઠ મનુષ્ય બનવાનો પ્રયત્ન કરીએ , તો તેમની પાસે આપણને આપવા માટે વિપુલ પ્રેરણા , આશિષ અને પ્રેમનો ભંડાર ભરેલો જ છે . ઉપાસના સાધનાના માર્ગ પર ચાલતાં આપણે સૌએ તેમને પ્રાપ્ત કરવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ .
આથી આસ્તિકતાનો ફેલાવો કરવાના આ વિશ્વવ્યાપી આંદોલનમાં ભાગ લઈ આપ પોતાના જીવાત્માનું હિત તો સાધો જ , સાથે સાથે નરકની જેમ ધગધગતા આ વિશ્વને સ્વર્ગ સમાન સુખદ તથા શીતળ બનાવવા પોતાના ખોબા જેટલા જ્ઞાનયજ્ઞની સેવાનું યોગદાન પણ આપો .
રજૂ કરવામાં આવેલ સાધનાપદ્ધતિમાં અભણ લોકો માટે પણ સરળ વ્યવસ્થા રાખવામાં આવી છે , જેથી તેઓ એને પ્રભાવશાળી રીતે શરૂ કરી શકે તથા નાનાં નાનાં બાળકો પણ ખૂબ જ સરળતાથી દાન અને સેવા જેવાં મહાન કર્મોનો અભ્યાસ કરી શકે . પોતાનાં સગાંવહાલાંને તથા આસપાસના વિસ્તારમાં વસતા લોકોને આ સરળ પદ્ધતિ શિખવાડવા , સમજાવવા માટે આપણાં કાર્યકર્તા ભાઈબહેનોએ પ્રયત્ન કરવાનો છે . આ જ્ઞાનયજ્ઞ કરવાની મહેનત ભગવાન મહાકાળની સેવા છે .
સાધકોની સગવડતા માટે ઉપાસના તથા સાધનાને બે ખંડમાં વહેંચી દેવામાં આવી છે . ( ૧ ) સવારનો ઉપાસનાનો ક્રમ ( ૨ ) દિવસના બાકીના ભાગની સાધનાનો કાર્યક્રમ . આ બંને ખંડોમાં કેવળ રીતો , નિયમો તથા પદ્ધતિઓ આપવામાં આવ્યાં છે . એનાથી ઉપાસના , સાધના કરવામાં સગવડતા રહેશે .
પદ્ધતિઓ પૂરી થઈ ગયા પછી ( ૧ ) ઉપાસના કાર્યક્રમનું વિવેચન ( ૨ ) સાધના કાર્યક્રમોનું વિવેચન એમ બીજા બે ખંડ આપવામાં આવ્યા છે . આપ આ વિવેચન કરવામાં આવેલ ખંડોનું ધ્યાનપૂર્વક અનેક વાર વાંચન કરો . એનાથી આપ રીતો અને નિયમોનાં કારણો અને મહત્ત્વ સમજી શકશો , પરિણામે તેને વધુ ઉત્સાહ સાથે શરૂ કરવાની ઇચ્છા થશે . સાથે સાથે સાચી પૃષ્ઠભૂમિ બની જવાથી આપ તેને સફળતાપૂર્વક શરૂ પણ કરી શકશો .
સવારની ઉપાસનાનો કાર્યક્રમ ( ૧ ) મન શાંત ( ૫ ) જય તથા ધ્યાન ( ૨ ) આત્મીયતાની ભાવના ( ૬ ) પ્રાર્થના ( ૩ ) ષટ્કર્મ – દેવપૂજન ( ૭ ) સૂર્યને અર્ધ્ય ( ૪ ) પાઠ ( ૮ ) દાનપુણ્ય
૧.૨ મન શાંત – આત્મીયતાની ભાવના તેનું પ્રથમ ખંડનાં પાન નંબર ૨૦,૨૧,૨૨ ઉપર વિસ્તારપૂર્વક વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે તે જુઓ ,
April 3, 2022 Leave a comment
સૌના માટે સરળ ઉપાસના સાધના
ૐ ભૂર્ભુવઃ સ્વઃ તત્સવિતુર્વરેણ્ય ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
આ પુસ્તક ઇચ્છિત લક્ષ્યને પૂરું કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી તથા સહાયરૂપ નીવડશે એવો વિશ્વાસ છે . નવા તથા જૂના તમામ સાધકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની રચના માટે તથા પોતાના વ્યક્તિત્વના વિકાસ માટે યોગ્ય લાભ ઉઠાવી શકે છે .
સાધના આંદોલન પર એક દૃષ્ટિ
નામજપ – મંત્રજપ
ભગવાનના કોઈપણ નામનો યા મંત્રનો શ્રદ્ધા અને આત્મીયતા સાથે વારંવાર ઉચ્ચાર કરવો એને જપ કહે છે . જપ ભક્તને ભગવાન સાથે જોડનાર પુલ સમાન છે . આથી પોતાને જે પ્રિય લાગે તે ઇષ્ટદેવનું કોઈપણ નામ યા મંત્ર પસંદ કરી લો . ભગવાન પ્રત્યે આત્મીયતા દર્શાવતાં અતૂટ વિશ્વાસની ભાવના સાથે તેના રોજ જપ કરો .
સૂચનો
( ૧ ) પોતાની શ્રદ્ધા દર્શાવતાં આત્મીયતાનો ભાવ જાળવી રાખો .
( ૨ ) જપ કરતી વખતે તેને સાંભળવા યા અનુભવ કરવા મનને એકાગ્ર કરવાનો પ્રયત્ન કરો .
( ૩ ) ઉતાવળ ન કરો . સામાન્ય ગતિથી જપ કરો .
અભ્યાસ જપ કરવા માટેનાં સૂચનો –
( ૧ ) આંખો અર્ધમીંચેલી રાખો . કમર સીધી , બંને હાથ ખોળામાં ,
( ૨ ) પ્રાર્થના બાદ જય શરૂ કરો .
( ૩ ) જપ કરતી વખતે બેથી ત્રણ વાર હ્રદયમાં આવો ભાવ કરો , ‘ કે પવિત્ર પ્રભુ . ! ઉદાર પ્રભુ . . ! કરુણામય પ્રભુ … ! બસ , હું અને મારા પ્રભુ ! ‘
( ૪ ) જયાં સુધી આપનું મન લાગે અથવા જેટલો સમય આપની પાસે હોય એટલા સમય સુધી જપ કરો .
( ૫ ) અંતમાં ઈશ્વરને શ્રદ્ધાપૂર્વક પ્રણામ કરો અને ખૂબ જ આનંદિત મન સાથે ઊભા થાઓ . બસ , આ પાંચ સૂચનોવાળી આપની આ ઉપાસના પૂરી થઈ ગઈ .
ઉપયોગી સૂચનો –
( ૧ ) પાના નંબર ૧૬ ઉપર “ ઉપાસનાનો સરળ માર્ગ ” આપવામાં આવ્યો છે . તેનું ફરી એક બે વાર વાંચન કરી લો . ( ૨ ) આપ ઇચ્છો તો જપ માટે માળાનો ઉપયોગ કરી શકો છો .
( ૩ ) મનમાં ને મનમાં જપ કરવા કે ધીમા અવાજે અથવા જોરથી એ આપના રસની અને આપની ઇચ્છાની વાત છે .
( ૪ ) જો આપની સામે ભગવાનનો ફોટો યા મૂર્તિ હોય , તો જપ કરતી વખતે આંખો ખૂલી રાખી શકો છો . ભગવાન તરફ એવા ભાવથી જોતા રહો કે જેવી રીતે આપ આપના કોઈ આત્મીય તરફ જોઈ રહ્યા હો .
( ૫ ) પાંચ સોપાનવાળી આ સરળ ઉપાસનામાં લગભગ ૧૦ મિનિટનો સમય લાગે છે , પરંતુ જો આપને સગવડતા હોય અને રસ હોય તો તેને વધુ સમય સુધી ચાલુ રાખો .
( ૬ ) કોઈ દિવસ ઘરે ઉપાસના ન કરી શકાઈ હોય તો જયારે અને જયાં પણ સમય મળે ત્યારે કેવળ પ્રાર્થના અને જય કરી લો .
( ૭ ) ઘણા બધા લોકો નવરાશ મળે ત્યારે હરતાં ફરતાં પ્રાર્થનાનાં આ વાક્યો ગણગણતા રહે છે યા મનમાં ને મનમાં જપ કરતા રહે છે . આ ખૂબ જ સારી રીત છે.આપ પણ એવું કરો , પરંતુ મનને દરરોજ થોડાક સમય સુધી ભગવાન માટે સંપૂર્ણ રીતે ખાલી પણ કરી દો અને ઉપર બતાવવામાં આવેલ રીત અનુસાર દરરોજ નિયમપૂર્વક ઉપાસના કરતા રહો .
// પ્રથમ ખંડ સમાપ્ત ||
April 2, 2022 Leave a comment
સૌના માટે સરળ ઉપાસના સાધના
ૐ ભૂર્ભુવઃ સ્વઃ તત્સવિતુર્વરેણ્ય ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
આ પુસ્તક ઇચ્છિત લક્ષ્યને પૂરું કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી તથા સહાયરૂપ નીવડશે એવો વિશ્વાસ છે . નવા તથા જૂના તમામ સાધકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની રચના માટે તથા પોતાના વ્યક્તિત્વના વિકાસ માટે યોગ્ય લાભ ઉઠાવી શકે છે .
સાધના આંદોલન પર એક દૃષ્ટિ
“ મારું મન નિર્મળ બને , હું શ્રેષ્ઠ મનુષ્ય બનું , હું બીજાઓના કામમાં આવું . ” આ પ્રકારની ઉચ્ચ ભાવનાની અભિવ્યક્તિને ‘ પ્રાર્થના ’ કહે છે . સાચા મનથી અને સંપૂર્ણ શરણાગતિના ભાવથી કરવામાં આવેલી આવી પ્રાર્થના ખૂબ જ પ્રભાવશાળી નીવડે છે . નીચે પ્રાર્થના માટે ત્રણ નિયમો આપવામાં આવ્યા છે તેમને યાદ કરી લો.
સૂચનો
( ૧ ) આ વાક્યોનો ધીમી ગતિએ ઉચ્ચાર કરો .
( ૨ ) શબ્દો પર ધ્યાન આપતા રહો . જે બોલી રહ્યા છીએ તેને સમજતા પણ રહો .
( ૩ ) પ્રાર્થના માટે જેવાં વાક્યો હોય એવો જ ભાવ અંદર પણ ઉત્પન્ન કરો .
અભ્યાસ
આંખો ખુલ્લી રાખો . હાથ જોડો અથવા કેવળ માનસિક રૂપે ભગવાનને પ્રણામ કરતા હો એવો ભાવ રાખો . પ્રાર્થના – ( ધીરે ધીરે ઉચ્ચાર કરો )
( ૧ ) હે પ્રભુ ! આપ અમારી ઉપર કૃપા વરસાવો , દુર્બુદ્ધિ દૂર કરી સૌને સદ્ગુદ્ધિ આપો .
( ૨ ) અમે આપના બની રહીએ , શુભ પ્રેરણા લઈએ આપથી , કરતા રહીએ અમો નિત્ય પુણ્ય , બચતા રહીએ પાપથી .
( ૩ ) સુખ વહેંચી દુખ લઈએ , પ્રભુ ભાવ આવો આપો , સ્વચ્છ ચારિત્ર્ય બને અમારું , ભવિષ્ય ઉજ્જ્વળ આપો .
ઉપયોગી સૂચનો : ..
( ૧ ) જો પ્રાર્થનામાં રુચિ વધે , તો એકથી વધુ વાર તેનો ઉચ્ચાર કરો .
( ૨ ) આપ દેવદર્શન કરવા મંદિરે જાઓ ત્યારે ત્યાં પણ આપ આ પ્રાર્થના કરો .
જીવન ઉપયોગી ક્રાતિકારી વિચારો E-mail દ્વારા આપન ઈનબોક્ષમાં મેળવવા ઈચ્છો છો ? Subscribed કરવાથી ઈનબોક્ષમા મળેલ E-mail ને વેરીફાઈય કરવાથી ઈ લવાજમ સ્વિકારાશે.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
 |
 |
 |
ૠષિ ચિંતનના સાનિધ્યમાં 
પ્રતિભાવો