જીવનને સુંદર બનાવતાં શીખો

જીવનને સુંદર બનાવતાં શીખો  :    આપ કંજૂસ ના બનશો. ભેગું કરવાના ચક્કરમાં પડયા વગર ઉદારતાનો દરવાજો કુલ્લો રાખો. સ્વાર્થી ના બનશો, પરંતુ બીજા લોકોની સેવા તથા મદદ કરવા માટે પણ પ્રયત્ન કરો. પોતે પ્રસન્ન રહો અને બીજાઓને પણ પ્રસન્નતા વહેંચો. શુષ્ક અને નીરસ ના બનશો. તમારા હ્રદયમાં કોમળતા, દયા, કરુણા, ભાઈચારો વગેરે ભાવોનો વિકાસ કરો. તમે ઉદ્ધત અને હ્રદયમાં કોમળતા, દયા, કરુણા, ભાઈચારો વગેરે ભાવોનો વિકાસ કરો. તમે ઉદ્ધત અને અભિમાની ના બનશો, પરંતુ મીઠું બોલીને બીજાઓનું સ્વાગત કરો તથા વિનમ્ર વ્યવહારથી તેમને સંતુષ્ટ કરો. તમે કૃતઘ્ન ના બનશો. કોઈએ કરેલા ઉપકારને ભૂલી ના જશો. તેના ઉપકારને યાદ કરી ધન્યવાદ આપો અને બદલામાં તમે પણ ઉપકાર કરવા પ્રયત્ન કરો. પોતાના ક્ષેત્રને દોષ ના દેશો, પરંતુ તેને પવિત્ર માનો. પોતાના શરીરને, કુટુંબને, કાર્યને, સ્વજનો તથા સંબંધીઓને તથા પોતાની માતૃ ભૂમિને તુચ્છ અને ઘૃણિત ના માનો, પરંતુ તેમાં પવિત્રતા, શ્રેષ્ઠતા અને સાત્વિકતા શોધીને તેમનો વિકાસ કરો. કુરૂપતા, ગંદકી, અંધકાર વગેરેને દૂર કરીને સ્વચ્છતા, સૌદર્ય તથા પ્રકાશમાં વૃદ્ધિ કરો.

હે આત્મન્ , પ્રેમની વીણા વગાડતા વગાડતા જીવનને સંગીતમય બનાવો. તેને એક સુંદર ચિત્ર ના રૂપમાં રજૂ કરો. જિંદગીને એક ભાવ પૂર્ણ કવિતા જેવી બનાવી દો. પ્રેમ ના મધુર રસ નું પાન કરો. ખય્યામની જેમ પોતાના પ્યાલાને છાતીએ વળગાડી રાખો, હાથ માંથી છૂટ વા ના દેશો. પોતાની જાતને પ્રેમ કરો, બીજાઓને પ્રેમ કરો, વિશ્વ બ્રહ્માંડમાં વ્યાપેલા મૂર્તિમંત પરમેશ્વર ને પ્રેમ કરો. હે મનુષ્ય, જો જીવનનો અમીરસ ચાખવા ઇચ્છતો હો તો પ્રેમ કરો. તમારા અંતઃકરણને કોમળ બનાવો. તેને સ્નેહથી ભરી દો. આ પાઠ ઉપર વારંવાર વિચાર કરો અને તેને અંતઃકરણમાં ઉંડે સુધી ઉતારવાની સાધના કરતા રહો.

-અખંડ જ્યોતિ, જુલાઈ-૧૯૪૪, પેજ-૧ર૮, ૧ર૯

જીવન રૂપી ઉપવનને કુશળ માળીની જેમ સુંદર બનાવો

જીવન રૂપી ઉપવનને કુશળ માળીની જેમ સુંદર બનાવો.

ઈશ્વરને કરેલી પ્રાર્થનાનો જવાબ ત્યારે મળે છે કે જ્યારે આપણી શકિત નો ઉપયોગ સમાજ સેવા માટે કરીએ. આળસ, પ્રમાદ, કામચોરી અને અજ્ઞાન જેવા દુર્ગુણો હોય એ મનુષ્યની દશા કાગળની થેલીમાં તેજાબ ભરીને ત્યારે થેલીની જે દશા થાય એવી થાય છે. આવી થેલી વધુ સમય ટકી શકતી નથી. તરત જ ઓગળી જાય છે. ઈશ્વરનો નિયમ બુદ્ધિશાળી માળી જેવો છે, જે નકામા ઘાસને ઉખાડીને ફેંકી દે છે અને ઉપયોગી છોડની સાર સંભાર રાખીને ઉછેર કરે છે. જેમના ખેતર માં નકામું ઘાસ અને નકામા છોડ ઊગે છે એમનો અન્ન નો પાક નષ્ટ થઈ જાય છે. પોતાના ખેતરની દશા બગાડી નાંખે એવા ખેડૂતના વખાણ કોણ કરશે ? ઈશ્વરનો નિયમ નકામો પદાર્થ અને ગંદકી દૂર કરે છે જેથી સૃષ્ટિનું સૌંદર્ય નાશ ન પામે. એ કહેવત બિલકુલ સાચી છે કે જે “પોતાને મદદ કરે છે તેને જ ઈશ્વર મદદ કરે છે.” પોતાના પગ પર ઊભા રહેનાર ને પ્રોત્સાહન આપનાર બીજા લોકો મળી જાય છે.

પ્રાથનાનો સાચો ઉત્તર મેળવવાનો સૌ પ્રથમ માર્ગ આત્મવિશ્વાસ છે. આત્મવિશ્વાસનું માણસ શરીર અને મનથી ખૂબ પ્રયત્ન કરે છે. કર્તવ્ય પરાયણ માણસ જ સાચી પ્રાર્થના કરી શકે છે. તરવૈયો જ સમુદ્રના ઊંડા પાણીમાં ડૂબકી મારીને તળીયેથી મોતી શોધી લાવે છે. જે પાણીને દેખીને દૂર ભાગે છે તે મોતી શોધી શકતો નથી. એટલું જ નહિ, તરવાનો આનંદ પણ લઈ શકતો નથી. સમય વેડફનાર, કામચોરી કરનારા, અજ્ઞાની અને ઈન્દિૃય પરાયણ લોકો ભક્ત હોઈ  શકે નહિ. ભલે પછી તેઓ ગમે તેટલો ઢોંગ કરતા હોય, એવા લોકો ઈશ્વરના નામે ભીખ માગીને પોતાનું પેટ ભરી શકે છે, પરંતુ પ્રાર્થના કરી શકતા નથી. પ્રમાદ અને પ્રેમ એ બંને એકબીજાના વિરોધી છે. જયા એક હશે ત્યાં બીજો નહિ હોય.

-અખંડ જ્યોતિ, માર્ચ ૧૯૪૩, પૃષ્ઠ-૬૮

વિચારક્રાંતિ પુસ્તકાલય

પુસ્તકો જાગૃત દેવતા છે, એના અધ્યયન, ચિંતન, મનન દ્વારા, પૂજા કરીને તરત વરદાન મેળવી શકાયા છે.

આથી આપણે નિયમિત સદ્દગ્રંથો વાંચતા રહેવું જોઈએ.

ઉત્તમ પુસ્તકોઅનાં સ્વાધ્યાયને જીવનનું જરૂરી અંગ બનાવવું જોઈએ. પં.શ્રીરામ શર્મા આચાર્ય દ્વારા રચિત વિશાળ

સાહિત્યસાગરમાંથી પસંદ કરેલા પુસ્તકો  (ફ્રી ડાઉનલોડ)

વિચારક્રાંતિ પુસ્તકાલય

ઈશ્વરભકતના રોમેરોમ માંથી ઝરે છે પ્રેમ

ઈશ્વરભકતના રોમેરોમ માંથી ઝરે છે પ્રેમ  :  બહાના જડ જગતનો કોઈ પણ પદાર્થ એવો નથી, જે તાત્વિક રીતે પ્રેમનો અધિકારી હોય. સ્વાભાવિક રીતે જ બહારની વસ્તુઓ પ્રત્યે મોહન હોઈ શકે, પ્રેમ નહિ. જડ અને ચૈતન્ય નો કોઈ મેળ હો તો નથી. તે બન્ને ની મિત્રતા થઈ શકતી નથી. પ્રેમ આપણી અંદર છે. આત્માની અંદર વહાવી શકીએ છીએ. એ સમજી લેવું જોઈએ કે પરમાત્મા કોઈ અલગ વસ્તુ નથી. આત્માના ઉચ્ચ તમ સ્વરૂપ ને જ પરમાત્મા કહેવાય છે. આપે ઉચ્ચ તમ દશામાં પહોંચીને જે રીતે સત, ચિત્ત તથા આનંદ સ્વરૂપ બની શકીએ છીએ, મહાન, સમર્થ, વિશાળ અંતઃકરણવાળા અને ઉદાર બની શકીએ છીએ તે આપણી સર્વોચ્ચ સ્થિતિની કલ્પના જ ઈશ્વર છે. આપણા આ મહાન તથા વિકસિત રૂપને સામાન્ય રીતે ઈશ્વર કહેવામાં આવે છે. તે જ પ્રેમ કરવા યોગ્ય છે. ઈશ્વર પ્રેમ નું તાત્પર્ય એ છે કે આપણે આપણા વર્તમાન અવ્યવસ્થિત જીવન અને તે ધ્યેય જીવનની વચ્ચે એક એવી ચુંબક જેવી સાંકળ બાંધી દઈએ છીએ, જે દિવસે દિવસે તે બંને નું અંતર ઘટાડતી જાય છે અને છેવટે બંનેને ભેગાં કરીને એક કી દે છે અર્થાત્ આત્મા ને પરમાત્મા બનાવી દેછે.

પરમાત્માને પ્રેમ કરવો, આપણા આત્મા ને પ્રેમ કરવો એ જ સર્વશ્રેષ્ઠ છે. આમાં કદાપિ કોઈપણ પ્રકારનો વિયોગ, વિકાર કે વિરોધ પેદા થતો નથી. દિવસે દિવસે તે વધતો જાય છે અને અંતે માણસ સાચો પ્રેમી તથા સાચી ઈશ્વર ભક્ત બની જાય છે. સાચા ઈશ્વર ભક્તનું રોમ રોમ પ્રેમથી પરિપૂર્ણ થઈ જાય છે. તેના મન, વચન અને કર્મ માંથી પ્રેમ ટપકતો રહે છે કારણે કે તેની અંદર તથા બહાર પ્રેમ જ ભરેલો છે. જોનારા જુએ છે કે તે દરેક પ્રાણી પર સ્નેહની વર્ષા કરી રહ્યો છે. ત્યાગ અને સેવા માટે અપરિચિત વ્યકિત સાથે પણ પોતાના સગા સંબંધી ની જેમ સેવા કરવા તત્પર રહે છે. બીજાઓનું દુખ જોઈને તેની આંખો માંથી દયાનું ઝરણું ફૂટી નીકળે છે. સામાન્ય દ્ગષ્ટિથી જોનારાઓ એવું માને છે કે આ માણસ બીજા લોકોને ખૂબ પ્રેમ કરે છે, પરંતુ સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિ વાળા લોકો જુએ છે કે ઈશ્વર ભક્તને કોઈ જડ પદાર્થ સાથે મમતા હોતી નથી. તેના અંતરમાં જે અગાધ પ્રેમ ભરેલો છે તેને સ્પર્શી ને બહાર આવતી હવામાં તેની સુગંધ આવે છે. આપણે આત્મા ને પ્રેમ કરવો જોઈએ. પરમાત્મા ના ભક્ત બનવું જોઈએ. એમ કરવાથી જે આપણે સાચા પ્રેમી બની શકીએ છીએ અને પ્રેમનો અમૃત રસ ચાખીને આત્માની તરસ છિપાવીને તેને તૃપ્ત કરી શકીએ છીએ.

Daru Viruddh Janmat Jagrut Karie (Gujarati)

Product Code: GUJ0133G_VM_13
દારુ વિરુદ્ધ જનમત જાગૃત કરીએ

  

સત્ય, પ્રેમ અને ન્યાયનો જય હો

સત્ય, પ્રેમ અને ન્યાયનો જય હો  :  જો તમારો આત્મા સત્ય, પ્રેમ અને ન્યાયનો સંદેશ સાંભળતો હોય તો ભગવાન તમારો હાથ પકડીને તમને તેમના મહાન ઉદ્દેશ્યને પૂરો કરવા માટે પોતાના સંદેશવાહક બનાવવા ઇચ્છે છે, તેથી હે વાચક ! ભૂલ ના કરીશ. આળસ અને પ્રમાદ માં પડી ના રહીશ, પરંતુ ગોપીઓની જેમ બધા બંધનો છોડીને મોરલીનો મધુર નાદ સાંભળતા જ દોડી પડજે અને પોકારજે – “હે નાથ ! હું તમારો છું. તમારા આદેશને પૂરો કરવા માટે આવું છું. તમારી વાણીના અવાજ પર નાચતો નાચતો આવું છું. હે પ્રભુ ! મારું કશું જ નથી. જે કાંઈ છે તે તમારું જ છે. તમારી વસ્તુ તમને પાછી સોંપવામાં મને કોઈ વાંધો નથી. તમે અવતરિત થઈ રહ્યા છો. મને તમારી વધાઈ વહેંચવામાં આનંદ મળે છે. તમે મારે ઘેર આવી રહ્યા છો. હું તમારા આવવાની સૂચના બધે જ પહોંચાડી દઉં છું.

આ પાપ તાપથી તપેલી પૃથ્વી પર હવે સત્ય તથા ધર્મની સ્થાપના થશે. અપાર વેદનાથી બળતાં પ્રાણીઓને સંતોષનો શ્વાસ લેવાનો અવસર મળશે. આ ગંગા અવતરણમાં સ્વાગત માટે હે નંદી ગણો ! તમે પ્રસન્ન થાઓ. આ કૃષ્ણ જન્મ માટે હે બાલગોપાલો, ઉત્સવ ઉજવો. એ રામાવતાર માટે હે દેવતાઓ, તમે પુષ્પ વરસાવો. હે જાગ્રત આત્માઓ, આગામી યુગના દૂત બનાવીને પ્રભુ એ તમને આ ધરતી પર મોકલ્યા છે. પોતાના કર્તવ્ય નું પાલન કરો. પ્રભુની ઈચ્છા પૂરી થવા દો. લોભમોહના બંધનોને દૂર ફેંકી દો અને સત્ય ધર્મનો પ્રચાર કરવામાં લાગી જાઓ. આ એક જ કાર્ય કરવા માંડો, ભગવાન સત્ય, આપનો જય હો. ભગવાન પ્રેમ, આપનો જય હો, ભગવાન ન્યાય, આપનો જય હો. આવો ઘ્વનિ પૃથ્વીના ખૂણ ખૂણામાં ગુંજાવવામાં લાગી જાઓ. આ કર્તવ્ય પૂર્ણ કરવું તે એક મહાન તપ છે. હે ભગીરથો, તપ કરવા માંડો, જેથી સ્વર્ગીય ગંગા આ ભૂલોક પર વહેલી તકે પ્રગટ થઈને મરેલા માણસોના મોં મા અમૃત ટપકાવી દે. હે તપસ્વીઓ, આ કાર્ય તમારા તપ દ્વારા જ પૂરું થશે, તેથી ઉઠો અને તપ કરવા મંડી પડો.

-અખંડ જયોતિ, જાન્યુઆરી ૧૯૪ર પૃ. ૪૭

પ્રાર્થનામાં શકિત માગો

પ્રાર્થનામાં શકિત માગો  :  ઈશ્વરને આવી પ્રાર્થના કરવી જોઈએ – “આપ મને પ્રેરણા આપો, મારી અંદર તમારી શક્તિનો સંચાર કરી દો. મને સાહસ, ઉત્સાહ અને ધૈર્ય આપો.” આ જ વસ્તુઓ સૂક્ષ્મસત્તાના કેન્દ્ર માંથી આવે છે અને તેને જ આપણે ઈશ્વર પાસેથી મળેલી કહીએ છીએ. ઈશ્વર લોટ બાંધવા નહિ આવે, પરંતુ જો આપણે પ્રાર્થના કરીશું તો તે આપણી એ યોગ્યતાને જાગ્રત કરી દેશે, જેના દ્વારા તે કામ સહેલાઈથી કરી શકાય. તમે તમારું કર્તવ્ય અવશ્ય પૂરું કરો. મહેનત કરવામાં સહેજ પણ કસર ના રાખો તો જ પિતાના આશીર્વાદ મેળવી શકશો.

પ્રાર્થનાનું પહેલું પગથિયું એ છે કે આપણને જે સાંસારિક વસ્તુની જરૂર હોય તેના માટે પૂરેપૂરો પ્રયત્ન કરીએ. જે રીતે આજ્ઞાંકિત પુત્રને પિતા વધારે પ્રેમ કરે છે અને વધારે વસ્તુઓ આપે છે એ જ રીતે પૂરી શક્તિથી પ્રયત્ન કરવાની ઈશ્વરની આજ્ઞાનું પાલન કરનારને જગત પિતાના વધારે સ્નેહ મળે છે. ભૂલમાં પણ અકર્મણ્ય બનીને ના બેસી રહો. એવું ના વિચારો કે હું તો ભજન કરીશ અને ઈશ્વર મારું આ કાર્ય કરી દેશે.

ઈશ્વરને એવા ભજન કે ખુશામતની કોઈ જરૂર નથી. બદલામાં તે તમારો ચૂલો સળગાવવા નહિ આવે. પ્રાર્થનાનું બીજું પગથિયું એ છે કે પોતાનું કર્તવ્ય પૂરું કરતા કરતા પણ પોતાના પ્રારબ્ધ કર્મોના કારણે, પોતાની ભૂલોના કારણે અથવા તો સમૂહ મનના દોષોના કારણે જે વિપત્તિઓ તમારી સામે આવે તેમનાથી કાયરની જેમ ડરો નહિ કે ગભરાઓ પણ નહિ, પરંતુ ભગવાનને પ્રાર્થના કરો કે હે પ્રભુ, મને તે સહન કરવાની શકિત આપો, મારી અંદર ધીરજ ભરી દો, જેથી હું વિચલિત ન થાઉં. મુશ્કેલીઓ તો બધા પર આવે છે. રામ, કૃષ્ણ, બુદ્ધ, ઈશુ, મોહમ્મદ, શિવ, દધીચિ, હરિશ્ચંદ્ર જેવા મહાન આત્માઓને પણ વિપત્તિઓએ છોડયા નથી, તો પછી આપણે તેમનાથી કઈ રીતે બધી શકીએ ? અપ્રિય પરિસ્થિતિ જોઈને બૂમો ના પાડવી જોઈએ કે ડરપોકની જેમ બાઘા જેવા પણ ન બની જવું જોઈએ. આપણે એવા સમયે દુખના નિવારણનો ઉપાય કરવો જોઈએ અને જયાં સુધી તે મુશ્કેલી હોય ત્યાં સુધી અવિચળ ધીરજ રાખીને ભગવાનને પ્રાર્થના કરવી જોઈએ.

-અખંડ જ્યોતિ, નવેમ્બર-૧૯૪૧, પૃ. ૬

હૃદય મંદિર માંથી શાંતિ

હૃદય મંદિર માંથી શાંતિ  :   જ્યારે કોઈ દુઃખદ ઘટનાથી તમારું મન ખિન્ન થઈ રહ્યું હોય, નિરાશાના વાદળો ચારે બાજુ છવાયેલા હોય, અસફળતાના કારણે ચિત્ત દુઃખી થઈ ગયું હોય, ભવિષ્યની ભયાનક શંકા સામે ઊભી હોય, બુદ્ધિ બહેર મારી ગઈ હોય, તો આમતેમ ના ભટકશો. પેલા શિયાળને જુઓ કે જે શિકારી કૂતારાઓથી ઘેરાઈ જતા છટકીને પોતાની ગુફામાં ઘૂસી જાય છે અને ત્યાં શાંતિનો શ્વાસ લે છે.

આવા વિષમ પ્રસંગે બધી બાજુથી પોતાના ચિત્તને સંકેલી લો અને તમારા હૃદય મંદિરમાં ચાલ્યા જાઓ. બહારની બધા વાતોને ભૂલી જાઓ. પાપ અને તાપને દરવાજે છોડીને જ્યારે અંદર જવા માંડશો તો ખબર પડશે કે એક મોટો બોજ કે જેના ભારથી ગરદન તૂટી રહી હતી તે દૂર થઈ ગયો. તમે રૂના પોલ જેવા હલકા થઈ ગયા છો. ગરમીથી ત્રાસી ગયેલા માણસને બરફના ઓરડામાં જેટલી ઠંડક મળે છે એટલી શાંતિ તમને હૃદય મંદિરમાં મળશે. થોડીક જ વારમાં તમે આનંદનો અનુભવ કરશો. એવું જોવામાં આવ્યું છે કે કેટલાય દિવસોથી દુઃખથી પીડાતા લોકોને જ્યારે આરક્ષિત અભેદ્ય કિલ્લાના પ્રવેશ કરવાનું કહેવામાં આવ્યું ત્યારે તેઓ આનંદથી ઝોકાં ખાવા લાગ્યા અને તેમનું બાહ્ય શરીર પણ નિદ્રાને વશ થઈ ગયું.

આવા શાંતિદાયી સ્થાનમાં એકાએક પ્રવેશ મેળવી શકવો મુશ્કેલ હોય છે, તેથી પહેલેથી જ તેનો અભ્યાસ શરૂ કરી દો. સવારે સાંજે જ્યારે પણ અવસર મળે ત્યારે એકાંત સ્થાનમાં જાઓ અને કોઈ આરામ ખુરશીમાં બેસીને શરીરને બિલકુલ ઢીલું રાખીને પડી રહો. પોતાના  હૃદય મંદિર વિશે ઊંચામાં ઊંચી શાંતિ દાયક ભાવના કરો. એવી ભાવના કરો કે દુનિયામાં જે કાંઈ શાંતિ દાયક વસ્તુઓ હોઈ શકે છે એ બધી આની અંદર ભરેલી છે. હૃદય મંદિરનો અર્થ અહીં માસનો પિંડ એવો નથી, પરંતુ સૂક્ષ્મ હૃદય સાથે છે, જે તેના આંતરિક ભાગમાં રહે છે અને જ્ઞાન ચક્ષુઓથી જ દેખાય છે. હવે પોતાને બિલકુલ એકલા અનુભવીને સંસારને સંપૂર્ણ રીતે ભૂલી જતા ધીરેધીરે ઊંડા ઊતરો અને જેવા અંતર પ્રદેશમાં ઊંડે સુધી જાઓ ત્યારે પોતાના સારા કે ખોટા બધા વિચારોને બહાર છોડી દો. તમે બિલકુલ વિચાર રહિત થઈ ગયા છો એવું માનો. આનંદ સિવાય બીજા કોઈ પ્રકારનો વિચાર ન આવવા દો. આ રીતે તમે તમારા અખંડ કિલ્લામાં બેસીને થોડીક ક્ષણ માટે વિષમય બંધનોમાંથી છુટકારો મેળવી શકશો અને તે સમયમાં વધારો કરતા કરતા શાશ્વત સમાધિ સુધી પહોંચી શકશો.

-અખંડ જ્યોતિ, માર્ચ-૧૯૪૧, પૃષ્ઠ-પ

આનંદની શોધ

આનંદની શોધ  :   માણસ સ્વભાવથી આનંદ પ્રિય છે. તે કાયમ આનંદ શોધતો રહે છે. તે જે કાંઈ વિચારે છે કે કરે છે તે સુખ મેળવવા માટે જ કરે છે, પરંતુ તે અજ્ઞાનમાં ભૂલો પડી જાય છે. ઊંટને ઘડામાં શોધે છે. લોકો દાદરને ખૂબ ખંજવાળે છે. તેમને લાગે છે કે કદાચ અહીં સુખ મળશે, પરંતુ જેની ખંજવાળ વધતી જાય તે કેવું સુખ ? છેવટે તો ચામડી છોલાઈ જાય છે અને લોહી નીકળે છે. દાદરના ઘામાં પણ ખંજવાળ આવે છે. તે ઘા પર ખંજવાળવામાં જેવું સુખદુઃખ મળે છે તેવું જ સામાન્ય રીતે બધા લોકો ભોગવે છે. ખંજવાળ નું સુખ લેવા માટે પ્રયત્ન કરે છે, પરંતુ ઘા બમણો વધી જઈને અસહ્ય વેદના પેદા કરે છે.

અજ્ઞાનથી છુટકારો મેળવવા માટે આગળ વધવું તે જ એકમાત્ર ઉપાય છે. અજ્ઞાન રૂપી અંધકાર માંથી છુટકારો મેળવવા માટે પ્રકાશ તરફ ચાલવું જોઈએ. માયા તરફથી પાછા વળીને ઈશ્વર તરફ મોં રાખવું જોઈએ. ત્યારે જ વાસ્તવિકતાનું ભાન થશે અને બધી વસ્તુઓ નું સાચું સ્વરૂપ સમજાશે. અંધારામાં પાણી સમજીને ખડિયાની શાહી પી જવાથી મોં કડવું થઈ જાય છે. તે કડવાશ ને દૂર કરવાનો ઉપાય શાહીમાં ગળપણ નાખીને પીવી એ નથી. સાચો ઉપાય એ છે કે અજવાળું કરો અને જુઓ કે જે વસ્તુમાં આપણે અટવાયા હતા તે વાસ્તવમાં શું છે ? એ પ્રકાશ દ્વારા જ તમને ખબર પડશે કે પાણી કયાં રાખ્યું છે ? ઠંડું પાણી પીવાથી જ તમારી તરસ છીપશે. તે અંધકાર માં નહિ, પરંતુ પ્રકાશમાં જ દેખાશે. અધ્યાત્મને માર્ગ પ્રકાશનો માર્ગ છે. સાચી વાતની ખબર પ્રકાશમાં જ પડે છે. પ્રકાશનું મૂળ આત્મામાં રહેલું છે. આત્મસ્વરૂપનું દર્શન કરીને જ બધા દુખ તથા શોકને જાણીને તેમનો ત્યાગ કરી શકાય છે. આત્મા સુખનું મૂળ છે. જીવનનો સાચો આનંદ ત્યાંથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. શ્રુતિ કહે છે, “તમસો મા જયોતિર્ગમય” અર્થાત્ અંધકાર માંથી પ્રકાશ તરફ જાઓ. હે વાચકો, આપ પણ અઘ્યાત્મના માર્ગ તરફ વળો.

-અખંડ જ્યોતિ, ફેબ્રુઆરી-૧૯૪૧, પૃ. પ

મહા માનવ બનવાનાં સુત્રો

મહા માનવ બનવાનાં સુત્રો

તમે ૫રમાત્માને તમારા મિત્ર બનાવો. પોતાને નિરંતર તેમની ગોદમાં બેઠેલાં અનુભવો, એવું ના વિચારો કે તે અદૃશ્ય છે. શરીરધારી નથી એટલે તેમની મૈત્રી કઈ રીતે કરી શકાય ? તમે તેમને જેટલા તમારી નજીક માનશો એટલાં જ તે નજીક આવશે. જે રીતે પોતાના સાચા મિત્રની આગળ તમારી સમસ્યા રજૂ કરો છો અને તેની સલાહ માગો છો એ જ રીતે ૫રમાત્માની સામે તમારું હૃદય ખોલી નાખો. તમારી સમસ્યાઓ વિસ્તારપૂર્વક તેમની આગળ રજૂ કરો અને પૂછો કે હવે શું કરવું જોઈએ ?

જેમ જેમ તમે તેમની સાથે મિત્રતા વધારતા જશો, પોતે તેમના ભરોસે રહેતા જશો તેમ તેમ તે તમને ગાઢ આલિંગન માં લેતા જશે. એ સ્થિતિમાં બધા દુખ દર્દ સુખ તથા શાંતિ માં ફેરવાય જશે. તમને તેમનો સ્વર્ગીય સંદેશ તમારી અંદર આવતો સંભળાશે. જે ઘટના જોઈને સામાન્ય માણસ ગભરાઈ જાય છે અને પીડા તથા વ્યાકુળતા થી તરફડે છે એવી જ ઘટના વખતે ૫રમાત્મા ૫ર વિશ્વાસ રાખનાર મનુષ્ય અચળ રહે છે. તેને એવું લાગે છે કે હું તો માત્ર કોઈકના હાથનું રમકડું છું. અંતરાત્મા ના આદેશો નું તે નિર્ભયતા પૂર્વક પાલન કરે છે અને પ્રિય કે અપ્રિય જે કોઈ ૫રિણામ મળે તેને ભગવાન નો પ્રસાદ માનીને માથે ચઢાવે છે.

તમે તે ૫રમાત્માને અ૫નાવો તેને જ ચોવીસ ય કલાક પોતાનો સાથી બનાવો. પોતાના હૃદય રૂપી મંદિરમાં તેની સ્મિત કરતી છાયા જુઓ. હરઘડી પોતાને તેની ગોદમાં સુરક્ષિત રીતે બેઠલો અનુભવો. એક શરીરધારી વ્યક્તિની જેમ તેની સાથે વાતચીત કરો. શરીરને શિથિલ કરી પોતાના અંતરાત્મા માં આવતી દૈવીવાણીને સાંભળો. તેઓ તમને દરેક બાબતમાં ચૂલો સળગાવવાથી માંડીને યોગાભ્યાસ સુધીના બધા કાર્યોમાં સાચી સલાહ તથા માર્ગદર્શન આ૫શે. તેની ઇચ્છાને તમારી પોતાની ઇચ્છા બનાવી દો. ચોવીસ ય કલાકના પોતાના સાથી માથે બધો ભાર નાખીને નિશ્ચિત થઈ જાઓ. તે તમને પાર ઉતાર શે અને તમે પાર ઊતરી જશો.

-અખંડ જ્યોતિ, નવેમ્બર-૧૯૪૦, પૃ. ૭

સુષુપ્ત શ્રદ્ધાને જાગ્રત કરો

સુષુપ્ત શ્રદ્ધાને જાગ્રત કરો

મનોવિજ્ઞાનના આધારે જો આ૫ણે આ૫ણા વિશ્વાસ, માન્યતાઓ, વિચારો તથા ટેવોનું ૫રીક્ષણ કરીએ તો ખબર ૫ડશે  કે પોણા ભાગના વિશ્વાસોનો આધાર શ્રદ્ધા ૫ર રહેલો છે. તર્ક તો ફકત કોઈ નવી સાંસારિક સમસ્યા સામે આવે તો તેને ઉકેલવામાં થોડી ઘણી મદદ કરે છે. જો સ્વજનોની પોણા ભાગના વિશ્વાસોનો આધાર શ્રદ્ધા ૫ર રહેલો છે. તર્ક તો ફકત કોઈ નવી સાંસારિક સમસ્યા સામે આવે તો તેને ઉકેલવામાં થોડી ઘણી મદદ કરે છે. જો સ્વજનોની ઈમાનદારી ૫ર શંકા કરવામાં આવે, તેમના દરેક કામને અવિશ્વાસની દૃષ્ટિએ જોવામાં આવે, માતા, ૫ત્ની, સંતાન, મિત્ર વગેરે ૫ર ભરોસો રાખવામાં ન આવે તો મનુષ્ય પિશાચની જેમ ઉદ્વિગ્ન અને અનિશ્ચિત બની જશે. તેનું જીવન શંકા અને અનિષ્ટની ભઠ્ઠી માં સળગી જશે. તેને સુખ તથા શાંતિ ના દર્શન ૫ણ નહિ થાય. જો માણસ ભવિષ્ય તથા સ્વાસ્થ્ય ૫રની શ્રદ્ધા ગુમાવી દે તો તે વહેલામાં વહેલી તકે પ્રત્યક્ષ રૂપે આત્મહત્યા કરી લે છે.

મારા કહેવાનું તાત્૫ર્ય એ નથી કે ગમે તેવી વાતને જાણ્યા કે સમજયા વગર માની લેવી અને તે ભ્રમ પાછળ પોતાનું જીવન વેડફી નાખવું. દરેક વાત ૫ર ખૂબ સમજી વિચારીને, ઊંડુ મનન ચિંતન કરીને પૂરેપુરી તપાસ કર્યા ૫છી કોઈ ૫ણ વાતને સાચી માનવી જોઈએ, ૫રંતુ તર્કનું અવલંબન શ્રદ્ધા હોવી જોઈએ. શ્રદ્ધા હશે તો જ તર્ક સફળ થશે. નહિ તો તે હલકા વાદળની જે ક્ષણ વારમાં એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ઊડી જશે. શ્રેષ્ઠમાં શ્રેષ્ઠ બાબત સાથે હલકામાં હલકી વાતને જોડીને બહુ જોરદાર દલીલો કરી શકાય છે અને આ૫ણું અપૂર્ણ મસ્તક એની આગળ હારી જાય છે. એવી દશામાં આ૫ણે કઈ રીતે ઊભા થઈ શકીએ ? તર્ક તો બિચારો આંધળો તથા લંગડો છે. તે ઈશ્વર તથા ધર્મનો માર્ગ બતાવી શકતો નથી. તર્કની અંતિમ ગતિ નાસ્તિકતા સુધી છે.

જો તમારું મન ધર્મ માર્ગ તરફ ન વળતું હોય, જો તે સાંસારિક લાલચો તરફ વારંવાર ખેંચાતું હોય તો સમજો કે તે કામ શંકાશીલ તર્કનું છે અને તે તમને નાસ્તિકતા તરફ ખેંચી જઈ રહ્યો છે. એવી ૫રિસ્થિતિમાં તમે તર્ક દ્વારા તર્કનું નિવારણ ના કરી શકો. આગથી આગ હોલવાતી નથી. એ માટે કોઈ માર્ગદર્શકને ૫સંદ કરો. જ્ઞાની મહાપુરુષેના ૫ગલે ચાલો તથા ઈશ્વરીય જ્ઞાન આ૫તાં પુસ્તકોની મદદ લો. મહા પુરુષો જે માર્ગે ચાલ્યા હોય તેનું અનુસરણ કરો. તમારી સૂતેલી શ્રદ્ધાને જાગ્રત કરો. તે તમને ૫રમતત્વ સુધી લઈ જશે, જ્યાંથી પ્રકાશ દેખાય છે તે પ્રકાશની મદદથી આત્મા પોતાની જાતે જ પોતાનો માર્ગ શોધી લે છે. જેમ જેમ માણસ આગળ વધે છે તેમ તેમ તેને સત્ય નું દર્શન થવા લાગે છે. ૫છી હજારો તર્ક ભેગાં મળીને ૫ણ તેનામાં અવિશ્વાસ જગાડી શકતા નથી.

વાચક પોતાની આધ્યાત્મિક ભૂમિકા માં છુપાઈ રહીને શંકાને દીવો લઈને શોધે અને જયાં ૫ણ તે દેખાય ત્યાંથી તેને દૂર કરી દે તો જ તે જીવનનું સાચું લક્ષ્ય અને માર્ગ પ્રાપ્ત કરી શકશે. નહિ તો જુદી જુદી દલીલો અને શંકાઓની આંધીમાં તે આમથી તેમ ઊડતો રહીને ભગવાન કૃષ્ણના શબ્દોમાં સંશયાત્મા વિનાશ તરફ વળી જશે.

-અખંડ જ્યોતિ, ઑક્ટોબર-૧૯૪૦, પૃ. ૬, ૭